عفونت قارچی واژن یکی از انواع بیماری‌های شایع زنان است که به عنوان کاندیدیازیس واژینال نیز شناخته می‌شود، یکی از شایع‌ترین عفونت‌های دستگاه تناسلی زنان است. این بیماری به دلیل رشد بیش از حد قارچ کاندیدا آلبیکانس در واژن ایجاد می‌شود.
علائم عفونت قارچی واژن شامل خارش، سوزش، ترشحات سفید و غلیظ واژن، درد هنگام رابطه جنسی و ادرار کردن است.
تشخیص این بیماری با معاینه فیزیکی و آزمایش لگن توسط پزشک انجام می‌شود. همچنین ممکن است از نمونه‌گیری واژن برای تأیید تشخیص استفاده شود.
عوامل متعددی می‌توانند منجر به عفونت قارچی واژن شوند، از جمله مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها، بارداری، دیابت، سیستم ایمنی ضعیف و استفاده از لباس‌های تنگ و غیر نخی.
درمان عفونت قارچی واژن معمولاً با داروهای ضد قارچ موضعی مانند کرم، پماد یا شیاف انجام می‌شود. در برخی موارد، ممکن است داروهای ضد قارچ خوراکی نیز تجویز شود.
در کنار درمان دارویی، می‌توان از روش‌های خانگی مانند شستشو با سرکه سیب، استفاده از ماست و مصرف پروبیوتیک‌ها برای تسکین علائم استفاده کرد.
با تشخیص و درمان زودهنگام، عفونت قارچی واژن به طور کامل قابل درمان است.
ما در مقالات علمی دیگر به برخی بیماری‌های شایع زنان مانند عفونت رحم، یائسگی زودرس، سرطان تخمدان و سرطان سینه نیز پرداخته ایم که می‌توانید آن‌ها را نیز مطالعه کنید.
انواع عفونت قارچی واژن
عفونت قارچی واژن که به آن کاندیدیازیس واژینال نیز گفته می‌شود، به طور کلی به دو دسته غیر پیچیده و پیچیده تقسیم می‌شود:
عفونت قارچی واژن غیر پیچیده:
- شایع‌ترین نوع عفونت قارچی واژن است.
- علائم آن خفیف تا متوسط است.
- معمولاً برای اولین بار در زنان جوان و سالم رخ می‌دهد.
- به راحتی با داروهای ضد قارچ درمان می‌شود.
عفونت قارچی واژن پیچیده:
- علائم آن شدید است و به درمان با داروهای ضد قارچ بدون نسخه پاسخ نمی‌دهد.
- ممکن است به طور مکرر (چهار بار یا بیشتر در یک سال) رخ دهد.
- در زنان باردار، زنان مبتلا به دیابت یا سیستم ایمنی ضعیف و زنان مبتلا به نوعی قارچ غیرمعمول کاندیدا بیشتر شایع است.
- ممکن است به داروهای ضد قارچ تجویزی نیاز داشته باشد.
علاوه بر این دو دسته، برخی از منابع، انواع دیگری از عفونت قارچی واژن را نیز ذکر می‌کنند، مانند:
- عفونت قارچی واژن آتروپیک: این نوع عفونت در زنان یائسه به دلیل کاهش سطح استروژن و نازک شدن دیواره واژن شایع است.
- عفونت قارچی واژن مرتبط با آنتی‌بیوتیک‌ها: مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها می‌تواند باکتری‌های مفید واژن را از بین ببرد و به رشد قارچ کاندیدا کمک کند.
تشخیص نوع عفونت قارچی واژن توسط پزشک بر اساس معاینه فیزیکی، سابقه پزشکی و آزمایش‌های واژینال انجام می‌شود.
علل ابتلا به عفونت قارچی واژن و گروه‌های پرخطر
رشد بیش از حد قارچ کاندیدا آلبیکانس در واژن، عامل اصلی ایجاد عفونت قارچی واژن است. این قارچ به طور طبیعی در واژن وجود دارد، اما زمانی که به دلیل عوامل مختلف تکثیر بی‌رویه پیدا می‌کند، منجر به عفونت می‌شود.
مهم‌ترین علل ابتلا به عفونت قارچی واژن عبارتند از:
- مصرف دراز مدت آنتی‌بیوتیک‌ها می‌تواند باکتری‌های مفید واژن را از بین ببرد و به رشد قارچ کاندیدا کمک کند.
- تغییرات هورمونی در دوران بارداری می‌توانند تعادل فلور واژن را مختل کنند و احتمال عفونت قارچی را افزایش دهند.
- افراد مبتلا به دیابت، به دلیل قند خون بالا، مستعد ابتلا به عفونت‌های قارچی از جمله عفونت قارچی واژن هستند.
- افرادی که سیستم ایمنی ضعیف دارند، به دلیل عدم توانایی کافی سیستم ایمنی در مقابله با عفونت‌ها، بیشتر در معرض ابتلا به عفونت قارچی واژن قرار دارند.
- لباس‌های تنگ و غیر نخی می‌توانند جریان هوا را در ناحیه تناسلی محدود کنند و به رشد قارچ کاندیدا کمک کنند.
علاوه بر موارد ذکر شده، برخی از زنان به طور کلی بیشتر از بقیه در معرض ابتلا به عفونت قارچی واژن قرار دارند، از جمله:
- زنانی که سابقه عفونت قارچی واژن در گذشته دارند.
- زنانی که از قرص‌های ضد بارداری خوراکی استفاده می‌کنند.
- زنانی که چاق هستند.
- زنانی که دارای سیستم ایمنی ضعیف هستند.
توجه: اگر در معرض ابتلا به عفونت قارچی واژن هستید، می‌توانید با رعایت برخی اقدامات پیشگیرانه، مانند استفاده از لباس‌های زیر نخی و گشاد، شستشوی روزانه ناحیه تناسلی با آب و صابون ملایم و عدم استفاده از دوش واژینال، خطر ابتلا به این بیماری را کاهش دهید.
علائم شایع عفونت قارچی واژن
- خارش شدید در ناحیه واژن و فرج: این خارش می‌تواند مداوم یا متناوب باشد و در برخی موارد ممکن است به حدی شدید باشد که خواب را مختل کند.
- سوزش و درد در ناحیه واژن و فرج: این سوزش و درد می‌تواند به خصوص هنگام رابطه جنسی یا ادرار کردن تشدید شود.
- ترشحات واژن: ترشحات واژن در عفونت قارچی واژن معمولاً سفید، غلیظ و بدون بو یا با بوی خفیف نان یا مخمر است.
- درد یا سوزش هنگام رابطه جنسی: به دلیل التهاب و تحریک ناشی از عفونت، رابطه جنسی می‌تواند دردناک یا سوزان باشد.
- قرمزی و تورم در ناحیه واژن و فرج: در برخی موارد، ممکن است ناحیه واژن و فرج قرمز، متورم و ملتهب شود.
توجه: در صورت مشاهده هر یک از این علائم، مهم است که برای تشخیص و درمان به پزشک مراجعه کنید. خود درمانی می‌تواند خطر عوارض را افزایش دهد.
علاوه بر علائم ذکر شده، برخی از زنان ممکن است علائم دیگری مانند:
- ادرار دردناک یا سوزش ادرار
- خستگی
- سردرد
- تحریک پذیری
را نیز تجربه کنند.
نکته: اگر باردار هستید و علائم عفونت قارچی واژن را تجربه می‌کنید، باید در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنید. عفونت قارچی واژن در دوران بارداری می‌تواند خطر عوارضی مانند زایمان زودرس و کم وزنی نوزاد را افزایش دهد.
روش‌های تشخیص عفونت قارچی واژن
تشخیص دقیق عفونت قارچی واژن برای تجویز درمان مناسب ضروری است. پزشک برای تشخیص این بیماری از روش‌های مختلفی از جمله موارد زیر استفاده می‌کند:
- معاینه فیزیکی: پزشک ناحیه تناسلی شما را از نظر قرمزی، تورم، ترشحات و سایر علائم عفونت قارچی بررسی می‌کند.
- معاینه لگن: در معاینه لگن، پزشک با استفاده از یک اسپکولوم واژن و رحم شما را از نظر علائم عفونت بررسی می‌کند.
- آزمایش ترشحات واژن: نمونه‌ای از ترشحات واژن شما برای بررسی وجود قارچ کاندیدا تحت آزمایش میکروسکوپی یا کشت قرار می‌گیرد.
- آزمایش pH واژن: سطح pH واژن شما ممکن است در صورت ابتلا به عفونت قارچی واژن اسیدی‌تر از حد معمول باشد.
در برخی موارد، ممکن است از آزمایش‌های دیگری مانند:
- آزمایش خون: برای بررسی عفونت‌های منتقل شده از راه جنسی (STIs)
- آزمایش ادرار: برای بررسی عفونت‌های مجاری ادراری
نیز استفاده شود.
تشخیص عفونت قارچی واژن معمولاً با معاینه فیزیکی و آزمایش ترشحات واژن انجام می‌شود. با این حال، در برخی موارد ممکن است برای تأیید تشخیص به آزمایش‌های دیگری نیز نیاز باشد.
درمان عفونت قارچی واژن
در این بخش انواع روش‌های درمانی عفونت قارچی واژن را مورد بررسی قرار خواهیم داد.
درمان عفونت قارچی واژن با گیاهان دارویی
در حالی که داروهای ضد قارچ تجویزی یا بدون نسخه معمولاً برای درمان عفونت قارچی واژن استفاده می‌شوند، برخی از افراد ممکن است به دنبال روش‌های درمانی جایگزین مانند گیاهان دارویی باشند.
- آویشن دارای خواص ضد قارچی و ضد التهابی است که می‌تواند به تسکین علائم عفونت قارچی واژن کمک کند. می‌توانید از آویشن به صورت دمنوش یا برای شستشوی واژن استفاده کنید.
- زردچوبه به دلیل خواص ضد التهابی و ضد قارچی قوی خود شناخته شده است. می‌توانید از زردچوبه به صورت خوراکی یا برای تهیه پماد موضعی استفاده کنید.
- سرکه سیب دارای خاصیت اسیدی است که می‌تواند به رشد قارچ کاندیدا کمک کند. می‌توانید از سرکه سیب رقیق شده برای شستشوی واژن استفاده کنید.
- ماست حاوی پروبیوتیک‌هایی است که می‌توانند به حفظ تعادل باکتری‌های مفید در واژن کمک کنند. می‌توانید از ماست به صورت خوراکی یا برای تهیه پماد موضعی استفاده کنید.
توجه به این نکته ضروری است که تحقیقات علمی در مورد اثربخشی گیاهان دارویی برای درمان عفونت قارچی واژن محدود است.
همچنین، برخی از گیاهان دارویی ممکن است با داروهای دیگر تداخل داشته باشند یا عوارض جانبی ایجاد کنند. بنابراین، قبل از استفاده از هر گونه گیاه دارویی برای درمان عفونت قارچی واژن، مهم است که با پزشک خود مشورت کنید.
درمان خانگی عفونت قارچی واژن با روغن‌های گیاهی
در حالی که داروهای ضد قارچ تجویزی یا بدون نسخه معمولاً برای درمان عفونت قارچی واژن استفاده می‌شوند، برخی از افراد ممکن است به دنبال روش‌های درمانی جایگزین مانند روغن‌های گیاهی باشند.
- روغن درخت چای دارای خواص ضد قارچی و ضد التهابی قوی است که می‌تواند به تسکین علائم عفونت قارچی واژن کمک کند. می‌توانید چند قطره روغن درخت چای را با روغن حامل مانند روغن نارگیل یا بادام مخلوط کرده و به صورت موضعی روی تمامی قسمت‌های اندام تناسلی خود بمالید.
- روغن نارگیل دارای خواص ضد قارچی و ضد التهابی است و می‌تواند به مرطوب نگه داشتن ناحیه و کاهش خارش و سوزش کمک کند. می‌توانید از روغن نارگیل به صورت موضعی روی تمامی قسمت‌های اندام تناسلی خود بمالید.
- روغن پونه کوهی دارای خواص ضد قارچی و ضد باکتریایی قوی است که می‌تواند به مبارزه با قارچ کاندیدا کمک کند. می‌توانید چند قطره روغن پونه کوهی را با روغن حامل مانند روغن نارگیل یا بادام مخلوط کرده و به صورت موضعی روی تمامی قسمت‌های اندام تناسلی خود بمالید.
توجه به این نکته ضروری است که تحقیقات علمی در مورد اثربخشی روغن‌های گیاهی برای درمان عفونت قارچی واژن محدود است.
درمان عفونت قارچی واژن با روش‌های پزشکی
عفونت قارچی واژن که به آن کاندیدیازیس واژینال نیز گفته می‌شود، یک بیماری شایع است که به دلیل رشد بیش از حد قارچ کاندیدا آلبیکانس در واژن ایجاد می‌شود.
درمان عفونت قارچی واژن معمولاً با داروهای ضد قارچ انجام می‌شود.
داروهای ضد قارچ به صورت:
- داروهای خوراکی: مانند فلوکونازول یا ایتراکونازول
- داروهای موضعی: مانند کرم، پماد یا شیاف واژینال
در دسترس هستند.
نوع داروی ضد قارچ و مدت زمان درمان بسته به شدت عفونت توسط پزشک تعیین می‌شود.
در برخی موارد، ممکن است برای درمان عفونت قارچی واژن به داروهای ضد قارچ قوی‌تر یا دوره‌های درمانی طولانی‌تری نیاز باشد.
زمان مناسب برای مراجعه به پزشک برای درمان عفونت قارچی واژن:
- اگر برای اولین بار علائم عفونت قارچی واژن را تجربه می‌کنید.
- اگر علائم عفونت قارچی واژن شدید یا مداوم است.
- اگر باردار هستید.
- اگر سیستم ایمنی ضعیف دارید.
- اگر به طور مکرر (چهار بار یا بیشتر در یک سال) به عفونت قارچی واژن مبتلا می‌شوید.
- اگر علائم دیگری مانند درد هنگام رابطه جنسی یا ادرار دردناک دارید.
خودداری از درمان عفونت قارچی واژن می‌تواند منجر به عوارض جدی زیر شود:
- عفونت‌های مجاری ادراری
- عفونت‌های لگن
- زایمان زودرس (در زنان باردار)
بنابراین، اگر علائم عفونت قارچی واژن را تجربه می‌کنید، مهم است که در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنید تا درمان مناسب را دریافت کنید.
