فیبروم رحم، که میوم یا لیومیوم نیز نامیده میشود، یکی از انواع بیماریهای شایع زنان و تودهای غیرسرطانی (خوشخیم) است که در عضله رحم رشد میکند. این عارضه در زنان در سنین باروری، به خصوص بین 30 تا 40 سالگی، بسیار شایع است و تخمین زده میشود که 70 تا 80 درصد زنان در طول زندگی خود به نوعی با آن مواجه شوند.
فیبرومها میتوانند در اندازهها و مکانهای مختلفی در رحم رشد کنند و به صورت تکی یا چندتایی باشند. علائم فیبروم رحم شامل خونریزی شدید قاعدگی، درد لگن، تکرر ادرار، کمردرد و یبوست است. در برخی موارد، فیبروم رحم هیچ علامتی ندارد و به طور تصادفی در معاینه لگن تشخیص داده میشود.
علت دقیق فیبروم رحم هنوز ناشناخته است، اما عوامل هورمونی، ژنتیکی و نژادی در بروز آن نقش دارند. ابتلا به فیبروم رحم میتواند بر باروری و بارداری زنان تأثیر بگذارد.
تشخیص فیبروم رحم با معاینه لگن، سونوگرافی، MRI و هیستروسکوپی انجام میشود. درمان فیبروم رحم به علائم و شرایط بیمار بستگی دارد و میتواند شامل دارو درمانی، جراحی یا روشهای کمتهاجمی مانند آمبولیزاسیون فیبروم رحم باشد.
در این مقاله، به بررسی جامع فیبروم رحم، از جمله انواع، علائم، تشخیص، علل، عوارض، درمانهای دارویی و سنتی و همچنین تأثیر آن بر باروری میپردازیم.
هدف از نگارش این مقاله، ارائه اطلاعات دقیق و علمی به منظور ارتقای دانش خوانندگان در مورد فیبروم رحم و کمک به آنها در تصمیمگیری آگاهانه در مورد درمان این بیماری است.
ما همچنین سایر بیماریهای شایع زنان مانند عفونت قارچی واژن، یائسگی زودرس و تنبلی تخمدان را به تفصیل و به صورت کاملا علمی شرح دادهایم که با کلیک بر روی لینکهای آبی رنگ همین متن میتوانید آنها را نیز مطالعه نمایید.
علت شکلگیری فیبروم رحم: معمایی حل نشده
علت دقیق شکلگیری فیبروم رحم هنوز به طور کامل شناخته نشده است. با این حال، تحقیقات نشان داده است که عوامل متعددی در بروز این عارضه نقش دارند، از جمله:
- تغییرات هورمونی: استروژن و پروژسترون، دو هورمون جنسی زنانه، نقش کلیدی در رشد و تکامل رحم دارند. عدم تعادل در سطح این هورمونها، به ویژه افزایش استروژن، میتواند عاملی برای رشد فیبروم باشد.
- سابقه خانوادگی: اگر سابقه ابتلا به فیبروم رحم در خانواده شما وجود دارد، احتمال ابتلای شما به این عارضه نیز افزایش مییابد. این امر نشان میدهد که ممکن است زمینه ژنتیکی برای ایجاد فیبروم رحم وجود داشته باشد.
- عوامل دیگر: برخی از مطالعات نشان دادهاند که عواملی مانند چاقی، فشار خون بالا و کمبود ویتامین D نیز ممکن است خطر ابتلا به فیبروم رحم را افزایش دهند.
با وجود تحقیقات انجام شده، هنوز ابهامات زیادی در مورد علت شکلگیری فیبروم رحم وجود دارد. دانشمندان به دنبال درک بهتر این فرآیند هستند تا بتوانند روشهای پیشگیری و درمان مؤثرتر را توسعه دهند.
نکته: در حال حاضر، هیچ راه شناخته شدهای برای پیشگیری از فیبروم رحم وجود ندارد. با این حال، با انجام معاینات منظم لگنی و پیگیری علائم، میتوان این عارضه را به موقع تشخیص داده و درمان کرد.
انواع فیبروم رحم: دستهبندی بر اساس محل رشد
فیبروم رحم میتواند در بخشهای مختلف رحم رشد کند و به همین دلیل، به انواع مختلفی طبقهبندی میشود. سه نوع اصلی فیبروم رحم عبارتند از:
- فیبروم اینترامورال: این نوع فیبروم شایعترین نوع است و در داخل دیواره عضلانی رحم رشد میکند. فیبرومهای اینترامورال ممکن است کوچک یا بزرگ باشند و در برخی موارد، میتوانند به اندازه یک توپ بسکتبال نیز رشد کنند.
- فیبروم سابسروزال: این نوع فیبروم در خارج از دیواره رحم، در سطح خارجی آن، رشد میکند. فیبرومهای سابسروزال میتوانند به سمت حفره شکم امتداد یافته و به اندامهای مجاور مانند مثانه یا روده فشار وارد کنند.
- فیبروم سابموکوزال: این نوع فیبروم نادرترین نوع است و در زیر لایه داخلی رحم (آندومتر) رشد میکند. فیبرومهای سابموکوزال میتوانند به داخل حفره رحم برآمده شده و باعث خونریزی شدید قاعدگی و مشکلات باروری شوند.
علاوه بر این سه نوع اصلی، فیبرومهای رحم میتوانند به صورت زیر نیز دستهبندی شوند:
- فیبروم پدانکوله: این نوع فیبروم به وسیله یک ساقه به رحم متصل است و میتواند در داخل یا خارج از رحم آویزان شود.
- فیبروم نکروزه: این نوع فیبروم به دلیل کمبود جریان خون، دچار مرگ سلولی میشود و ممکن است درد و علائم دیگر ایجاد کند.
نوع فیبروم رحم بر اساس محل و نحوه رشد آن توسط پزشک متخصص زنان و زایمان تعیین میشود.
علائم فیبروم رحم
فیبروم رحم عارضهای شایع در زنان است که میتواند علائم مختلفی را ایجاد کند. برخی از زنان ممکن است هیچ علامتی نداشته باشند، در حالی که برخی دیگر ممکن است علائم خفیف تا شدید را تجربه کنند.
شایعترین علائم فیبروم رحم عبارتند از:
- خونریزی قاعدگی طولانیتر و سنگینتر از حد معمول، یکی از بارزترین علائم فیبروم رحم است. این خونریزی میتواند منجر به کم خونی و ضعف شود.
- درد لگن، به خصوص در ناحیه تحتانی شکم، میتواند از علائم رایج فیبروم رحم باشد. این درد میتواند به صورت درد مبهم و مداوم یا درد تیز و ناگهانی باشد.
- فیبرومهای رحم بزرگ میتوانند به مثانه فشار وارد کرده و باعث تکرر ادرار، به خصوص در شب، شوند.
- فیبروم رحم، به خصوص فیبرومهای سابموکوزال، میتوانند بر باروری زنان تأثیر بگذارند و احتمال سقط جنین را افزایش دهند.
- فیبرومهای بزرگ رحم میتوانند به روده فشار وارد کرده و باعث یبوست شوند.
- زنان مبتلا به فیبروم رحم ممکن است احساس پری یا سنگینی در لگن، به خصوص در قسمت پایین شکم، داشته باشند.
- فیبروم رحم در برخی موارد میتواند باعث درد در حین رابطه جنسی شود.
نکته: شدت علائم فیبروم رحم به اندازه، محل و تعداد فیبرومها بستگی دارد. اگر هر یک از این علائم را تجربه میکنید، مهم است که برای معاینه و تشخیص به پزشک متخصص زنان و زایمان مراجعه کنید.
توجه: در صورت مشاهده علائم شدید مانند خونریزی شدید قاعدگی، درد شدید لگن یا کم خونی، باید فوراً به پزشک مراجعه کنید.
فیبروم رحم چگونه تشخیص داده میشود؟
تشخیص فیبروم رحم با معاینه لگن توسط پزشک متخصص زنان و زایمان آغاز میشود. در طی معاینه، پزشک رحم و تخمدانها را از نظر وجود تودههای غیرطبیعی بررسی میکند.
در صورت مشکوک بودن به فیبروم رحم، ممکن است از سایر روشهای تشخیصی نیز استفاده شود، از جمله:
- سونوگرافی تصاویری از رحم و تخمدانها را با استفاده از امواج صوتی ایجاد میکند و میتواند فیبرومها را به طور دقیق نشان دهد. سونوگرافی میتواند به صورت واژینال یا شکمی انجام شود.
- هیستروسکوپی یک روش کمتهاجمی است که در آن یک دوربین نازک به داخل رحم فرستاده میشود تا پزشک داخل رحم را به طور مستقیم مشاهده کند. این روش میتواند برای تشخیص فیبرومهای سابموکوزال مفید باشد.
- MRI (تصویربرداری با رزونانس مغناطیسی) تصاویری دقیق از رحم و تخمدانها ایجاد میکند و میتواند به تشخیص فیبرومها و همچنین تعیین محل، اندازه و تعداد آنها کمک کند.
در برخی موارد، ممکن است از آزمایش خون برای بررسی سطح هورمونها و رد سایر علل احتمالی خونریزی یا درد لگن استفاده شود.
فیبروم رحم چه عوارضی دارد؟
اگرچه فیبروم رحم تودههای غیرسرطانی هستند، اما میتوانند عوارضی را برای زنان ایجاد کنند. این عوارض شامل موارد زیر است:
- خونریزی شدید قاعدگی میتواند منجر به کم خونی، خستگی و ضعف شود.
- کم خونی ناشی از خونریزی شدید قاعدگی میتواند باعث خستگی، تنگی نفس و سرگیجه شود.
- درد لگن میتواند از خفیف تا شدید متغیر باشد و میتواند بر کیفیت زندگی فرد تأثیر بگذارد.
- فیبروم رحم، به خصوص فیبرومهای سابموکوزال، میتوانند بر باروری زنان تأثیر بگذارند و احتمال سقط جنین را افزایش دهند.
- در برخی موارد، فیبروم رحم میتواند منجر به زایمان زودرس شود.
- فیبروم رحم در برخی موارد میتواند باعث درد در حین رابطه جنسی شود.
- فیبرومهای بزرگ رحم میتوانند به مثانه فشار وارد کرده و باعث بیاختیاری ادرار شوند.
- زنان مبتلا به فیبروم رحم ممکن است احساس پری یا سنگینی در لگن، به خصوص در قسمت پایین شکم، داشته باشند.
درمان فیبروم رحم
درمان فیبروم رحم به عوامل مختلفی مانند اندازه، محل، تعداد فیبرومها، علائم و تمایل بیمار به بارداری بستگی دارد.
روشهای درمانی اصلی فیبروم رحم عبارتند از:
- دارو درمانی: داروهایی مانند داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAIDs) و هورمون درمانی میتوانند به کنترل علائمی مانند درد و خونریزی شدید قاعدگی کمک کنند.
- جراحی: روشهای مختلف جراحی برای برداشتن فیبروم رحم وجود دارد، از جمله میومکتومی (برداشتن فیبرومها) و هیسترکتومی (برداشتن رحم).
- آمبولیزاسیون فیبروم رحم: این روش شامل مسدود کردن جریان خون به فیبرومها و کوچک شدن آنها میشود.
انتخاب روش درمانی مناسب به عهده پزشک متخصص زنان و زایمان و با توجه به شرایط بیمار انجام میشود.
درمان گیاهی فیبروم رحم
در حالی که درمانهای پزشکی متعددی برای فیبروم رحم وجود دارد، برخی از زنان به دنبال روشهای جایگزین یا مکمل مانند طب سنتی برای تسکین علائم و کوچک کردن فیبروم هستند.
برخی از رایجترین روشهای درمان گیاهی فیبروم رحم عبارتند از:
- مصرف گیاهان دارویی: گیاهانی مانند زنجبیل، زردچوبه، بادرنجبویه و ویتکس به دلیل خواص ضدالتهابی و آنتیاکسیدانی خود ممکن است برای درمان فیبروم رحم مفید باشند.
- طب سوزنی: طب سوزنی یک روش طب سنتی چینی است که شامل فرو کردن سوزنهای نازک در نقاط خاصی از بدن است. برخی بر این باورند که طب سوزنی میتواند به تسکین درد و خونریزی مرتبط با فیبروم رحم کمک کند.
- آکاپوچرا: آکاپوچرا یک روش درمانی سنتی مکزیکی است که از گیاهان، ماساژ و دعا برای درمان بیماریها استفاده میکند. برخی از زنان معتقدند که آکاپوچرا میتواند به کوچک شدن فیبروم رحم کمک کند.
نکته: شواهد علمی کافی برای اثبات اثربخشی درمانهای گیاهی برای فیبروم رحم وجود ندارد.
توجه: قبل از استفاده از هرگونه روش درمان گیاهی برای فیبروم رحم، مهم است که با پزشک خود صحبت کنید.
نکته مهم: در صورت مشاهده علائم فیبروم رحم، به پزشک متخصص زنان و زایمان مراجعه کنید تا در مورد بهترین گزینههای درمانی برای شما مشورت نمایید. خود درمانی میتواند خطرناک باشد و به همین دلیل مشورت با پزشک متخصص در این زمینه ضروری است.
