بیش فعالی مانند قرار گرفتن در اتاقی است که چندین تلویزیون روشن است اما هر کدام کانال خاصی را نشان می دهد. در ذهن کودک بیش فعال، موارد مختلفی برای توجه کردن وجود دارد، اما تعدد این موارد حواس کودک را پرت می‌کند. دیگر علائم بیش فعالی در کودکان جنب و جوش زیاد و بدون فکر عمل کردن(تکانشگری) است. برای کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه می توانید به کاردرمانی برای کودکان بیش فعال مراجعه کنید.
علائم بیش فعالی در کودکان نوپا
بسیاری از متخصصین معتقدند که علائم بیش فعالی از بدو تولد در کودکان ظاهر می‌شوند و با بالا رفتن سن، زیادتر می شوند. دستورالعمل مشخصی برای تشخیص علائم بیش فعالی در کودکان نوپا (۱-۳ سال) وجود ندارد، اما تعدادی از رفتارها به عنوان زنگ خطرهای رفتاری برای این اختلال قید می‌شود.
کودکان ۳ ساله دارای اختلال بیش فعالی مشکل نقص توجه را در قالب رفتارهایی شبیه فراموش‌کاری نشان می‌دهند. مثلا ممکن است آنها در حال دنبال کردن یک توپ باشند، اما وسط مسیر، منحرف شوند. همچنین نشانه دیگر بیش فعالی در این کودکان این است که اگر از آنها بخواهید آرام و بدون سر و صدا بازی کنند احتمالا نمی‌توانند این کار را انجام دهند.
این کودکان معمولا در بازی با هم سالانشان نیز صبر و قرار نداشته و به مشکل برمی‌خورند برای مثال ممکن است نتوانند منتظر نوبتشان بمانند و وسط بازی بقیه بچه‌ها بپرند یا یک بازی فکری و آرام را به فعالیتی پر جنب و جوش تبدیل کنند. هر کدام از این رفتارها در صورتی جزو علائم بیش فعالی در کودکان محسوب می‌شوند که برای سنشان نامناسب به نظر برسند.
علائم بیش فعالی در کودکان ۴ تا ۶ سال
بعضی مواقع کودک پیشدبستانی ممکن است علائمی شبیه بیش فعالی را نشان دهد. این رفتارها می‌توانند رایج و مناسب سن بوده یا نشان‌دهنده نیاز به ارزیابی اختلال کمبود توجه-بیش فعالی (ADHD) باشند. صحبت با مربیان یا مراقبان کودک، می‌تواند شما را از این موضوع آگاه کند که چه رفتارهایی در کودکان خردسال رایج است و به یک اختلال مرتبط نیست و چه رفتاری نیاز به نگرانی جدی‌تری دارد.
برای نمونه ممکن است مربی فرزندتان متوجه شود کودک شما، هر فعالیت را فقط به مدت چند دقیقه انجام داده و خیلی سریع علاقه خود را به فعالیت‌ها از دست می‌دهد و این موضوع را به عنوان تفاوتی بارز در میان همسالانش با شما مطرح کند. چنین رفتاری می‌تواند زنگ خطری برای مشکل نقص توجه و علائم بیش فعالی در کودکان پیشدبستانی باشد. این بچه‌ها در یادگیری مفاهیمی که در پیشدبستانی تدریس می‌شود، مشکل بیشتری دارند و بسیاری از آنها در سنین بسیار پایین به دلیل تشخیص‌های نادرست، به مراکز آموزش ویژه فرستاده می‌شوند.
گاهی والدین کودکان پیش دبستانی از این موضوع شکایت می‌کنند که فرزندشان به صورت مداوم به دلیل حرکت بیش از حد به خودش یا دیگران آسیب می‌رساند. بسیاری از کودکان بیش فعال رفتار پرخاشگرانه دارند که منجر به ایجاد یک موقعیت خطرناک می‌شود. شاید در نگاهی ساده با راهکارهای مختلف غیردرمانی و توصیه اطرافیان این رفتارها حذف شود اما ممکن است این نشانه در قالب رفتاری دیگر ظاهر شود. جالب است بدانید علت بسیاری از این رفتارها، بیش فعالی درمان نشده است.
علائم بیش فعالی در کودکان ۶ تا ۱۰ ساله
معمولا علائم بیش فعالی در سن مدرسه بارزتر و تشخیص آن آسان‌تر است. در این سن سه علامت اصلی و مهم بیش فعالی در کودکان یعنی اختلال در توجه و تمرکز، جنب و جوش زیاد و ناتوانی در مدیریت رفتار(تکانشگری) به صورت مشخص و بارز خودش را نشان می‌دهد.
بیش فعالی می‌تواند بر توانایی دانش‌آموزان برای تمرکز، توجه، گوش دادن یا انجام تکالیف مدرسه تاثیر بگذارد. برای مثال کودکی که دارای نقص توجه است ممکن است نتواند صحبت معلم را تا انتها گوش کند و از دستورات او پیروی کند. ADHD همچنین می‌تواند دانش آموز را بی‌قرار، پرحرف یا تنبل و بازیگوش جلوه دهد.
