یکی از شاخه‌های توانبخشی، گفتاردرمانی است که برای رفع مشکلات گفتاری و یا زبان مانند: مسائل مربوط به بیان، سلیس بودن کلام، تشدید یا پیچش صدا و محدود بودن واژگان توسط متخصص گفتار درمانی به‌کار گرفته می‌شود. مشکلات بیان شامل تلفظ نادرست کلمات، افزایش مشکلات مربوط به روان بودن گفتار به دلیل لکنت، تکرار صداها و یا هجاهای طولانی است. اختلالات تشدید شامل: مشکلات مربوط به گام، حجم و کیفیت صدا است.
از گفتاردرمانی برای حل تمامی مشکلات فوق و همچنین مشکلات گفتاری بزرگسالان مبتلا به سکته مغزی یا آسیب مغزی و اختلالات گفتار درمانی کودکانی که در انتخاب الگوهای گفتاری مشکل دارند یا کند هستند، استفاده می‌شود. تکنیک‌های گفتاردرمانی باید مطابق مشکل و پیشرفت هر بیمار تنظیم گردد و پلن‌های گفتار درمانی به تدریج با پیشرفت بیشتر بیمار دشوارتر می‌شوند.
متخصص گفتار درمانی به حل چه مشکلاتی در بزرگسالان و کودکان کمک می‌کند؟
گفتاردرمانی، برای کودکانی با مشکلاتی نظیر فلج مغزی، اوتیسم، بیش فعالی، تاخیر رشدی، سندرم‌های ژنتیکی و حتی کودکان فاقد مشکلات ذهنی که اختلالات گفتاری (لکنت، نوک زبانی حرف زدن، تلفظ اشتباه حروف، تاخیر گفتاری و…) دارند تجویز می‌شود.
بزرگسالانی که به دلیل مشکلاتی مثل سکته مغزی، ضربه مغزی، ام اس، ALS و… دچار اختلالات گفتاری می‌شوند نیز باید به مرکز گفتاردرمانی مراجعه نمایند و توسط متخصص گفتار درمانی بزرگسالان، دوره درمان خود را آغاز کنند.
بزرگسالانی که در تلفظ حروف الفبا مشکل دارند، ممکن است با اعتماد به نفس پایینی روبرو شوند. گفتاردرمانی می‌تواند بهبود قابل توجهی در زندگی این افراد ایجاد کند. درمان نوک زبانی حرف زدن بزرگسالان بهبود قابل توجهی در ارتباطات آن‌ها به وجود می‌آورد. همچنین، درمان تلفظ حرف “گ” نیز می‌تواند جزو درمان‌هایی باشد که برای فرد لازم است.
مشکلاتی که با گفتاردرمانی بهبود یا کاهش می‌یابند، عبارتند از:
پیش از استفاده از خدمات گفتاردرمانی شما می‌توانید، از مشاوره گفتار درمانی که توسط کلینیک گفتاردرمانی ارائه می‌شود استفاده کنید. همچنین، مشکلات زیر می‌تواند توسط متخصص گفتار درمانی بهبود یابد:
- اختلالات صوت
- مشکل بیان کلمات
- مشکل در تلفظ حروف الفبا (س، گ و…)
- لکنت
- دیسفاژیا (مشکلات بلعیدن)
- مشکل در جمله‌سازی
- مونوتون بودن و پایین بودن تن صدا
- تندگویی (گفتارسریع با کیفیت پایین)
- مشکلات گفتاری پس از ضربه و سکته مغزی
- آپراکسی
- دیس آرتریا
- آفازی
- تاخیر در حرکات دهانی
با انجام گفتاردرمانی، مشکلاتی نظیر مشکلات تلفظ قابل بهبود خواهند بود و این بهبود کیفیت زندگی فرد را افزایش خواهد داد. برای افرادی که با مشکلات تلفظ حروف الفبا روبرو هستند، گفتاردرمانی حروف الفبا بسیار ضروری است. به عنوان مثال، درمان تلفظ حرف “س” در بزرگسالان و یا گفتار درمانی حرف “گ” می‌تواند بهبود اعتماد به نفس شخص و بهبود ارتباطاتش با دیگران را به همراه داشته باشد.
گفتاردرمانی کودکان نیز در آینده آن‌ها بسیار مؤثر است و باید حتما به مشکلات گفتاری آن‌ها توجه کرد؛ این مشکلات می‌تواند باعث شود کودکان از ارتباط گرفتن پرهیز کرده و منزوی شوند.
به طور کلی می توان گفت افرادی که به گفتار درمانی نیاز در یکی از ۱۲ دسته‌ی زیر قرار می‌گیرند:
-
افراد با انواع مشکلات لکنت زبان
-
مشکلات تلفظ و بیان
-
شکاف کام و لب
-
اختلالات مربوط به بلع و حلق
-
اختلالات تنفسی
-
افرادمبتلا به اوتیسم
-
افراد مبتلا به بیش فعالی
-
افراد مبتلا به معلولیت ذهنی
-
افراد با اختلالات خواندن
-
کودکان سندرم ویلیامز
-
سندرم داوون
-
افراد با مشکلات اختلال یادگیری
تمامی گروه های ذکر شده در سنین مختلف به گفتار درمانی نیاز داشته و در صورت وجود چنین مشکلاتی بهتر است که در اسرع وقت به کلینیک‌های توانبخشی مراجعه کنند.
10 روش درمانی رایج در گفتاردرمانی
برای گفتار درمانی، از روش‌های متفاوتی مانند تمرینات تلفظ، تمرینات تنفسی، تمرینات عضلانی دهان و فک، و استفاده از وسایل کمکی مانند آینه صوتی و نرم‌افزارهای تلفظ استفاده می‌شود. همچنین، تکنیک‌های تنظیم صدا و تلفظ، تمرینات تکرار کلمات و جملات، و تمرینات تلفظ در موقعیت‌های واقعی نیز به کار می‌رود. این روش‌ها به تناسب نیاز و مشکلات هر فرد تنظیم می‌شود تا بهبودی مؤثر و قابل توجه در تلفظ و گفتار ایجاد شود.
روش‌های درمانی مورد استفاده در گفتاردرمانی، عبارتند از:
-
درمان واجی
-
درمان تلفظ
-
رویکرد چرخشی
-
رویکرد واژگان هسته‌ای
-
رویکرد جفت‌های کمینه
-
درمان تقابل تضاد حداکثری
-
درمان تقابل تضادهای چندگان
-
درمان ویژگی‌های متمایز
-
استعاره درمانی
-
مداخله قابل فهم گفتار ناتورالیستی
روش‌های درمانی مورد استفاده در گفتاردرمانی باید مطابق با سن و میزان مشکل فرد باشد. این روش‌ها شامل تمرینات گفتاری، تمرینات تنفسی، تمرینات شنوایی و تمرینات شناختی می‌شود.
همچنین، در برخی موارد می‌توان از تکنیک‌های تصویرسازی، بازخورد فیدبک آنی و تکنیک‌های موسیقی درمانی نیز استفاده کرد. مهم‌ترین اصل در انتخاب روش‌های درمانی، متناسب بودن آن‌ها با نیازها و قابلیت‌های فرد مورد درمان است.
جلسات گفتاردرمانی چقدر طول می کشد؟
مدت زمانی که افراد مختلف به گفتاردرمانی نیاز دارد به عوامل مختلفی بستگی دارد، از جمله سن وشدت اختلالات گفتاری، بنابراین برای هر فرد متفاوت است. این مطلب اقتباسی از مجله ی توانبخشی و فیزیوتراپی مرکز توانبخشی و کاردرمانی ایستا می باشد. در صورت نیاز به اطلاعات تخصصی‌تر در این زمینه، می‌توانید به وبسایت این کلینیک در لینک زیر مراجعه نمایید.
