اختلال توره (Tourette’s disorder) که همچنین با نام سندروم توره نیز شناخته می‌شود، یک اختلال نورولوژیکی است که با تیک های غیر ارادی و غیر قابل کنترل شناسایی می‌شود. تیک، یک محرک حرکتی یا گفتاری است که ناگهان، سریع، عود کننده و غیر موزون می‌باشد.
امروز در این مقاله از ماورای سلامت نکات خیلی مفید و عملی و کاربردی را برای شما در نظر گرفته ایم.
نشانه ها عموماً در سنین بین 4 تا 6 سالگی بروز می‌کنند و می‌توانند در سن 10 الی 12 سالگی به نقطه اوج خود برسند. حدوداً از هر 1000 نفر در ایالات متحده، 3 نفر دارای اختلال توره هستند و مردان 2 تا 4 برابر بیشتر نسبت به زنان به این اختلال دچار می‌شوند.
همچنین برخی از افرادی که مبتلا به توره هستند، رفتار وسواسی-اجباری(یک نیاز شدید برای مکرراً انجام دادن رفتارها مثل شستن دست ها یا چک کردن قفل بودن درب)، اختلال کم توجهی-بیش‌فعالی(دشواری در تمرکز کردن و ماندن بر روی یک برنامه)، ناتوانی در یادگیری(دشواری در خواندن، نوشتن و ریاضیات) و اختلالات مربوط به خواب(بیدار شدن های پیاپی یا صحبت در خواب) را تجربه می‌کنند.
به طور کلی اختلال توره از طریق دریافت توضیحاتی درباره تیک ها و ارزیابی سوابق خانوادگی تشخیص داده می‌شود. مطالعات تصویربرداری عصبی، مثل اسکن های تصویربرداری رزونانس مغناطیسی(MRI)، توموگرافی کامپیوتری(CT) و الکتروانسفالوگرام(EEG) یا آزمایش خون های مخصوصی برای مستثنا کردن دیگر شرایط پزشکی که ممکن است با توره اشتباه گرفته شود مورد استفاده قرار می‌گیرند. با این همه، اختلال توره یک تشخیص بالینی است. هیچ آزمایش خون یا دیگر آزمایش هایی وجود ندارد که بتوانند بطور قطعی اختلال را تشخیص دهند.
نشانه های اختلال توره
- چندین تیک حرکتی و یک یا چندین تیک گفتاری
- تیک ها قبل از سن 18 سالگی بروز کنند
- تیک ها برای حداقل یک سال ادامه داشته باشند
- نتوان تیک ها را به وضعیت های دیگری مثل اختلال سؤ مصرف مواد یا بیماری هانتینگتُن نسبت داد
دو دسته بندی برای تیک داریم؛ ساده و پیچیده. تیک های ساده ناگهانی، دارای حرکاتی خلاصه که گروه های محدودی از عضلات را درگیر می‌کند. آنها به سبک تنها یا منزوی رخ می‌دهند و معمولاً تکرار شونده هستند. برخی از مثال های بسیار شایع از تیک های ساده شامل چشمک زدن، شانه بالا انداختن، شکلک درآوردن های غیر ارادی مربوط به صورت، تکان دادن سر، جیغ زدن، صاف کردن گلو و خرناس کردن می‌شود. تیک های پیچیده، الگوهای متمایز و هماهنگی از حرکات پی در پی مجزایی هستند که چندین گروه عضلانی را درگیر می‌کند. تیک های پیچیده ممکن است که شامل مواردی مثل پریدن، بو کردن اشیاء، لمس کردن بینی، لمس کردن افراد دیگر یا رفتارهای خود آزار شود. در 10 تا 15 درصد از موارد، چنین تیک هایی می‌توانند شامل گفتن یا فریاد زدن لغات یا عبارت هایی نامناسب شوند. این علامت از اختلال توره را کوپرولَلیا(Coprolalia) می‌نامند.
افراد دارای اختلال توره برخی اوقات می‌توانند بر تیک هایشان غلبه کنند و آنها را متوقف سازند، اما تلاش برای اینکار مشابه نگه داشتن یک عطسه است. در نهایت، تنش تا نقطه ای انباشته می‌شود که دیگر تیک مجدداً رهایی میابد و شروع می‌شود. تیک ها در موقعیت های استرس زا شدید تر می‌شوند و معمولاً زمان هایی که فرد ریلکس است و یا درگیر فعالیت می‌باشد کاهش میابد. در اکثر موارد، تیک ها در هنگام خواب به شکل قابل توجهی کاهش میابند. افراد دارای توره، پس از به تأخیر انداختن تیک ها در محیط درس یا محل کار، معمولاً یک محل خلوتی را برای تخلیه آن پیدا می‌کنند.
علل اختلال توره
با وجود اینکه علت بوجود آمدن این اختلال نامعلوم است، تحقیقات به ناهنجاری هایی در نواحی خاصی از مغز مثل گانگلیون پایه، لوب های پیشانی و کورتکس، مدارهایی که این مناطق را به یکدیگر متصل می‌کنند و نوروترانسمیترها مثل دوپامین، سروتونین، نوراپینفرین، که وظیفه ارتباط میان سلول های عصبی را به عهده دارند، اشاره دارد.
در نتیجه مطالعات در خانواده های دارای اختلالات تیک، خطر آلل ها(Alleles) برای اختلال توره و متغیر های ژنتیکی کم‌یابی شناسایی شده اند. این نکته حائز اهمیت می‌باشد که خانواده ها متوجه شوند که استعداد ژنتیکی الزاماً منجر به توره نمی‌شود؛ ممکن است که خود را در قالب اختلال تیک خفیف تری بیان دارد یا بجای آن رفتارهای وسواسی-اجباری بروز کند. همچنین ممکن است که فرزندان حامل ژن هیچ یک از علائم اختلال توره را از خود نشان ندهند.
جنسیت شخص نیز در بیان ژنتیکی سندروم توره نقش بسزایی ایفا می‌کند. مردان در خطر ابتلا، بیشتر احتمال دارد که دچار تیک ها شوند و زنان در خطر ابتلا بیشتر احتمال دارد که علائم وسواسی-اجباری را از خود نشان دهند. افراد دارای توره ممکن است که دارای ریسک های ژنتیکی برای ابتلا به دیگر اختلالات عصبی-رفتاری مثل افسردگی یا سؤ مصرف مواد باشند. مشاوره ژنتیک افراد داری توره بایستی شامل یک بازنگری کامل از تمامی وضعیت های پزشکی بالقوه ارثی در خانواده باشد.
مطالعات همچنین نشان داده اند که عوارض زایمان، والد شدن در سنین بالا، وزن پایین به هنگام تولد و استعمال دخانیات مادر در حین بارداری با بدتر شدن شدت تیک مرتبط می‌باشد.
درمان اختلال توره
با وجود این که برای اختلال توره درمانی وجود ندارد، معمولاً هنگامی که شخص بالغ می‌شود این وضعیت بهبود میابد. علیرغم این که این شرایط مادام‌العمر و حاد می‌باشد، وضعیتی تحلیل برنده و فرسوده ساز نیست. تیک ها با افزایش سن کاهش میابند و این امکان را برای برخی بیماران فراهم می‌دارند که از ادامه دادن خوردن دارو ها بپرهیزند. در موارد معدودی بهبودی کامل پس از نوجوانی رخ می‌دهد. در حالی که علائم تیک با افزایش سن کاهش میابد، این مسئله نیز ممکن است که اختلالات عصبی-رفتاری مثل افسردگی، حمله های عصبی (Panic)، تغییر خلق و خو و رفتارهای ضد اجتماعی می‌توانند ادامه یابند و زندگی بزرگسالی را با ناتوانی هایی مواجه کنند.
دارو
بدلیل این که علائم، اکثر بیماران را ناتوان نمی‌سازد و پیشرفت آن معمولاً بطور نرمال پیش می‌رود اکثریت افراد دارای اختلال توره به هیچ دارویی نیاز ندارند. با این حال، داروها برای زمانی که علائم با عملکرد فرد ایجاد تداخل کرد، برای کمک کردن در دسترس هستند. متأسفانه هیچ دارویی برای مؤثر بودن روی همه افراد دارای توره وجود ندارد، همین‌طور هیچ دارویی علائم را بطور کامل از بین نخواهد برد. در عوض، داروهای در دسترس اختلال توره فقط برای کاهش علائم خصوصی در دسترس می‌باشند.
برخی بیمارانی که برای کاهش تکرار و شدت علائم تیک به دارو نیاز دارند ممکن است که با داروهای نورولپتیک(Neuroleptic) مثل هلوپریدول(Haloperidol) و پیموزاید(Pimozide) تحت درمان قرار گیرند. این داروها معمولاً در دوزهای کوچک تجویز می‌شوند و به مرور مقدار دوز آنها را افزایش می‌دهند تا زمانی که میان عوارض جانبی و علائم اختلال بهترین تعادل ممکنه را برقرار سازند. عوارض جانبی عصبی مثل واکنش های دیستونیک(حرکات یا حالت های پیچشی)، علائم شبه پارکینسون و دیگر حرکات دیسکینتیک(غیرارادی) بسیار نادر هستند و با کاهش دادن دوز مصرفی دارو به راحتی مدیریت می‌شوند. ادامه ندادن نورولپتیک ها پس مدت طولانی از مصرف بایستی به آرامی انجام پذیرد تا از عود کردن دوباره افزایش تیک ها و بازگشت مجدد دیسکینزیا(عدم اراده در حرکت) جلوگیری شود. با این حال، عوارض جانبی می‌توانند شامل خستگی، افسردگی، اضطراب، افزایش وزن و دشوارهایی در تفکر راحت ایجاد کنند که ممکن است باعث دردسر شوند.
کلانیدین(Clonidine) و گوانفاسین(Guanfacine) که هر دو از داروهای ضد فشار خون هستند نیز می‌توانند تیک ها را درمان کنند. شایع ترین عوارض جانبی از سوی این داروها که موجب عدم مصرف آنها می‌شود، آرام بخش بودن شان می‌باشد. خستگی، خشکی دهان، بدخلقی، گیجی، سر درد و بی‌خوابی نیز از عوارض جانبی شایع مربوط به مصرف کلانیدین می‌باشد. فلوفنازین(Fluphenazine) و کلونازپام(Clonazepam) نیز ممکن است برای کنترل کردن علائم تیک نسخه شوند.
داروهای مؤثری نیز برای درمان برخی اختلالات رفتاری مرتبط موجود می‌باشند. محرک هایی مثل متیلفنیدیت(Methylphenidate) و دکسترومفتامین(Dextroamphetamine) که معمولاً برای اختلالات کم‌توجهی-بیش‌فعالی تجویز می‌شوند، طبق گزارشات داده شده بدون اینکه باعث شدیدتر شدن تیک بشوند، مؤثر واقع شده اند. برای رفتارهای وسواسی-اجباری که بطور قابل توجهی عملکرد روزمره را به اختلال می‌کشد، فلوکستین(Fluoxetine)، کلومیپیرامین(Clomipramine)، سرترالین(Sertraline) یا پروکستین(Paroxetine) ممکن است تجویز شوند.
روان‌درمانی
روان‌درمانی نیز می‌تواند مؤثر واقع شود. با وجود این که مشکلات روانشناسی موجب ایجاد توره نمی‌شود، روان‌درمانی به فرد کمک می‌کند تا با این اختلال بهتر مقابله کند و بتواند با مسائل اجتماعی و روحی ثانویه ای که پس از آن ممکن است رخ دهد دست و پنجه نرم کند. روان‌درمانی به از بین بردن تیک های فرد کمکی نمی‌کند، با این حال، اخیراً درمان های رفتاری ویژه ای که شامل آموزش هوشیاری و آموزش رقابت کردن در واکنش، مثل حرکت ارادی در پاسخ به نیازی از پیش هشدار داده شده هستند، تأثیرات مثبتی را در آزمایش های کوچک کنترل شده ای نشان داده اند.
تکنیک های آرامش و بازخورد زیستی می‌توانند در کاهش استرس که خود می‌تواند منجر به افزایش علائم تیک شود مفید واقع شوند.
آموزش
با وجود این که دانش‌آموزان دارای توره عملکرد خوبی در کلاس های درس دارند، برخی از آنها نیز ممکن است که دچار ناتوانی در یادگیری شوند. زمانی که اختلال کم‌توجهی-بیش‌فعالی، اختلال وسواس-جبری و تیک های مکرر به میزان قابل توجهی با عملکرد آکادمیک یا سازگاری های اجتماعی تداخل پیدا کند، دانش‌آموز می‌بایستی که در شرایط آموزشی قرار گیرند که نیازهای فردی آنها را برآورده سازد. این دانش‌آموزان ممکن است که به تدریس خصوصی، کلاس های کوچک تر یا ویژه و در برخی موارد مدارس ویژه ای نیاز داشته باشند.
تمامی دانش‌آموزان دارای اختلال توره نیازه به محیطی شکیبا و مهربان دارند تا آنها را تشویق کند هم از تمامی توان بالقوه خود در کار بهره ببرند و هم انعطاف کافی برای تطبیق نیاز های ویژه آنها را فراهم سازند. این محیط می‌تواند شامل یک محل مطالعه خصوصی، آزمون های خارج از کلاس عادی، آزمون های بدون زمان یا حتی آزمون های شفاهی در مواقعی که علائم کودک توانایی نوشتنش را تحت تأثیر قرار می‌دهد، باشد.
