درمان نفخ شکم با چند ترفند کلیدی
نفخ شکم یکی از مشکلات گوارشی رایج است. گاهی دلیل نفخ شکم هوای اضافی است که در مسیر سیستم گوارش گیر کرده است. در دیگر مواقع، مانند این است که یک توپ بسکتبال در شکمتان گیر کرده یا کل ناحیه میانی بدن با آب پر شده است. هر چند نفخ معده به ندرت پیش میآید. وقتی دچارش میشوید، بعد از چند ساعت از بین میرود. در هر صورت نفخ معده ناراحت کننده است. به همین دلیل میخواهیم درباره غذاهای ضد نفخ و درمان نفخ شکم صحبت کنیم.
امروز در این مقاله از ماورای سلامت نکات خیلی مفید و عملی و کاربردی را برای شما در نظر گرفته ایم.
دلایل نفخ شکم چیست؟
بعضی از عادتها و رفتارها باعث میشوند که به نفخ شکم دچار شوید. عادتهایی مانند زیر:
۱- خیلی سریع غذا میخورید
سرعت زندگی همه ما را به عجله میاندازد. اما اگر مجبورتان میکند غذا را هم سریع بخورید، باید مواظب باشید. وقتی سریع غذا میخورید، در کنار غذا، هوا را نیز میبلعید. همین امر باعث میشود معده مانند بالن شود. هوای به دام افتاده در معده، تنها عامل تحریک کننده نفخ نیست. وقتی با عجله غذا میخورید، به خوبی نمیجوید. عجله خوردن غذا، باعث میشود قطعههای بزرگ غذا وارد روده شود و آنجا بماند تا کامل گوارش شود.
با سریع غذا خوردن متوجه نمیشوید چه مقدار غذا خوردید. با زیاد خوردن باعث میشوید معده بیش از اندازه پر شود. به جای اینکه سریع و با عجله غذا بخورید، برای این کار حدود ۲۰ دقیقه وقت بگذارید و غذا را خوب بجوید. این مدت مقدار زمانی است که معده به مغز خبر میدهد که سیر شدید.
۲- ناهارتان یک ساندویچ است
حتی سالمترین ساندویچهای آماده هم سرشار از سدیماند. تحقیقها نشان داده سدیم موجود در ساندویچها، حدود ۲۰ درصد مقدار مجاز روزانه است. نان و رولها یکی از منابع اصلی سدیماند. در درجه بعدی گوشتهای فرآوری شده قرار دارند. پنیر هم زیاد عقب نیست. سدیم دریافتی خود را زیر ۳٫۲۰۰ میلیگرم تنظیم کنید. با این کار هم سدیم دریافتی خود را پایین میآورید و هم ساندویچ را جایگزین میکنید تا دیگر دچار نفخ نشوید.
۳- کلم پیچ را خام استفاده میکنید
کلم پیچ سرشار از ویتامینهای ضروری است. کلم پیچ خیلی وقت است که پای ثابت سالادهای سالم است. این سبزی، فیبر و قندی به نام رافینوز دارد که هضمشان بسیار مشکل است. به همین دلیل وقتی کلم پیچ خام مصرف شود باعث نفخ و پف میشود. اما کلم پیچ تنها مجرم نیست، دیگر سبزیهای چلیپایی مانند کلم بروکسل و بروکلی نیز چنیناند. میتوانید با کمتر خوردن کلم به صورت خام و پختن آن نفخ را کاهش دهید. وقتی کلم را میپزید خاصیت خود را از دست نمیدهد اما فیبر آن را صاف و حجمش را نیز کمتر میکند.
۴- با نی مینوشید
امروزه انواع نوشیدنیهای باب طبع مردم تولید میشود که میتوان آنها را با نی نوشید. اما نی به همان اندازه که کار راحت کن است، به همان اندازه مجبورتان میکند هوای اضافه را هم بمکید. برای همین فکر میکنید مانند یک توپ باد شدید. مهم نیست که چقدر آرام یا عمیق از نی میمکید، هوایی که بالای نی مانده را به شکم خود میفرستید و اجتناب از آن غیر ممکن است. بهتر است از لبهی لیوان نوشیدنی خود را بنوشید.
۵- مقدار زیادی غذای بستهبندی شده مصرف میکنید
بار دیگر مقصر سدیم است. از نمک به عنوان یک مادهی نگه دارنده در این نوع غذاها استفاده میکنند. میدانیم که پفکها و چیپسها بمب سدیماند. حتی غذاهای بستهبندی شدهای که ظاهر سالمی نیز دارند، از جمله سسهای سالاد، سوپها، غلات و حبوبات و سس گوجه فرنگی، میتوانند کاری کنند تا از محدوده ۲٫۳۰۰ میلیگرم سدیم در روز خارج شوید.
جالب است بدون اینکه حتی مزهی نمک را بچشید، مقدار زیادی از آن را دریافت میکنید. برای جلوگیری از نفخ و کاهش مصرف سدیم به سراغ غذاهای بستهبندی شدهای بروید که روی آنها میزان سدیم را نوشتهاند. این میزان باید کمتر از ۵۰۰ میلیگرم باشد. البته باید بشقاب خود را از غذاهای فرآوری شده خالی کنید و به سمت غذاهای طبیعی و سالم بروید. میوه، سبزیها و غلات بدون سدیم انتخابی عالیست.
۶- محصولهای رژیمی یا کمکالری انتخاب میکنید
قندهای مصنوعی مانند آسپارتام و سوکرالوز به هر چیز که رژیمی باشد مانند شیرینی، آبمیوهها و آدامسها اضافه میشود. اما کمکالری یا بدون کالری بودن با هزینه روبه روست. با اینکه FDA قندهای مصنوعی صفر کالری را سالم اعلام کرده است، این قندها به صورت جدی باعث نفخ میشوند. قندهای مصنوعی برای مدتی طولانی به اطراف معده آویزان میمانند. چون درست هضم نمیشوند یا اصلا هضم نمیشوند. چون هیچ چیزی ندارند که سیستم بدن به عنوان غذا بشناسد. این نوع غذاها را از برنامه خود خارج کنید. میبینید که به سرعت مشکلتان رفع خواهد شد.
۷- عادت به خوردن نوشابه را نمیتوانید ترک کنید
این حبابهای کوچکی که نوشابه را مانند آبی جوشان میکند، در معده نیز همین کار را تکرار خواهد کرد. نوشابههای رژیمی در نفخ معده تاثیر بدتری دارند، چون حاوی قندهای مصنوعیاند که هضم نمیشوند. واقعا نمیتوانید نوشابه را ترک کنید؟ چند ساعت قبل از استفاده در نوشابه را باز بگذارید تا تبدیل شدن به کربناتش کم شود. میتوانید نوشابه را داخل یک فنجان که یخ در آن است بریزید.
۸- طرفدار دو آتیشهی لوبیایید
انواع لوبیاها با دیگر عمو زادههای خود مانند عدس و نخود منبعی فوق العاده از پروتئین گیاهیاند. متاسفانه کربوهیدراتهای موجود در لوبیاها از نوع هضم نشدنیاند و به همین خاطر است که لوبیاها نفاخاند. اما لوبیاها به هر غذایی سلامتی را هدیه میدهن. اینکه بخواهیم کامل آنها را از برنامه غذایی خود بیرون کنیم، نوعی ظلم به خود است.
بهتر است در کنار لوبیا محصولهایی استفاده کنید که مانع نفخ معده میشوند. بعضی محصولها، آنزیمی دارند که هضم کربوهیدرات موجود در لوبیا را ممکن میسازد. میتوانید از پزشک خود مشورت بگیرید تا او یکی از این محصولها را به شما پیشنهاد بدهد.
۹- آدامس میجوید یا آب نبات میمکید
آدامس یا آبنبات مکیدنی دهان را مشغول نگه میدارد، که کمک میکند سیگار را ترک کنید. اما باعث میشود مقدار زیادی هوا را ببلعید. مانند استفاده از نی یا سریع غذا خوردن، این هوای اضافی باعث نفخ و آروغ زدن میشود. سعی کنید کمتر از از آدامس و آبنبات استفاده کنید و به جای آن بیشتر آب بنوشید. آب کمک میکند دستگاه گوارش حرکت کند و هوای اضافه و نفخ خارج خواهد شد.
۱۰- شام را نزدیک به زمان خواب میخورید
اگر یک یا دو ساعت قبل از خواب شام میخورید، در واقع خود را برای نفخ صبح گاهی آماده کردید. دراز کشیدن باعث اختلال در هضم غذا میشود. پس اگر با غذایی که در معده دارید به رختخواب بروید، ممکن است خیلی زود هضم نشود و باعث نفخ معده شود. شاید همیشه تنظیم این زمان کار آسانی نباشد، اما سعی کنید ۳ تا ۴ ساعت قبل از خواب شام میل کنید.
قبل از خواب تا جایی که ممکن است سرپا بایستید تا دستگاه گوارش حرکت داشته باشد. اگر مجبورید که قبل از خواب شام بخورید، وعدهای کوچک استفاده کنید.
۱۱- به علائم آلرژی غذایی بیتوجهای میکنید
هشدارهای زیادی بابت آلرژی غذایی داده میشود. بسیاری از ما چون زیاد تحت تاثیر این آلرژیها قرار نمیگیریم، به آن بیتوجهایم. بعضی از آلرژیها هم برایمان زیاد شناخته شده نیست. برای همین متوجه نمیشویم. کسانی که به گندم آلرژی دارند و نمیتوانند گلوتن هضم کنند، معمولا مشکلهایی گوارشی و نفخ معده دارند. اگر مشکل عدم تحمل لاکتوز داشته باشید، ممکن است دفعههای مکرر اتساع و ناراحتی را تجربه کنید. اگر بدون اینکه چنین مشکلهایی داشته باشید دچار نفخ و مشکلهایی گوارشی میشوید حتما با پزشک خود چک کنید تا مشخص شود به چه غذایی حساساید.
خوراکی و غذاهای ضد نفخ کداماند؟
اگر وعده غذایی سنگین میل کنید، سریع غذا بخورید یا غذایی سرشار از چربی بخورید. دچار حالت پف کردگی یا پری میشوید که اصلا جالب نیست. بسیاری از پف کردگیها و نفخها موقت و بیخطرند. اگر همواره چنین حالتی دارید با پزشک صحبت کنید. همچنین برای جلوگیری از نفخ غذاهایی است که میتوانند کمکتان کنند.
۱- زنجبیل
زنجبیل یکی از درمانهای شناخته شده برای بهبود ناراحتی معده است که جهت درمان نفخ و پفکردگی نیز به کار میرود. زنجبیل به هضم غذا کمک میکند و از تعداد زیادی ناراحتیهای معده از جمله حالت تهوع و نفخ نیز پیشگیری میکند. میتوانید از شیرینی زنجبیلی، چای زنجبیل یا اضافه کردن مستقیم زنجبیل تازه به ماست و غذاهای سرخ کرده استفاده کنید.
۲- مارچوبه
در حالی که ادرار را دفع میکنید، نفخ را هم از بین ببرید. مارچوبه حاوی پروبیوتیک است که باکتریهای خوب سیستم گوارش را حمایت میکند. ترکیب آن با خاصیت دفع مایعات از بدن کمک میکند نفخ از بین برود.
۳- آب
اگر دچار نفخ شده باشیم آب بنوشیم؟ بله. اما از مصرف نوشیدنیهای گازدار پرهیز کنید. چون هم نفخ را بدتر میکند و هم موجب مشکلهایی معده میشوند. آب آشامیدنی کمک میکند همه چیز از بدنتان خارج شود. حتی میتوانید به آبی که مینوشید قطعههای خیار، پرتقال یا لیمو اضافه کنید تا طعمدار شود.
۴- کرفس
جویدن کرفس درست مانند ورزش برای فک است؛ اما روی از بین بردن نفختان نیز تاثیر دارد. کرفس را میتوان به عنوان نیروی کمکی هضم استفاده کرد تا گاز روده را کنترل کند، چون مواد شیمیایی دارد که احتباس مایعها را کاهش میدهد.
۵- شیر بادام
برخی از ما نمیتوانیم لبنیات را تحمل کنیم. دلیلش هم مشکلی است که در هضم لاکتوز داریم. نوع گیاهی لبنیات میتواند جایگزین مناسبی باشد تا دیگر دچار نفخ نشوید. قند یا لاکتوز موجود در شیر میتواند باعث نفخ و درد شود. پروتئینهای لبنیات میتوانند باعث التهاب شوند که منجر به جمع شدن مخاط و احتباس مایعات میشود.
۶- کلم بوک چوی
سبزیهای برگدار مانند بوک چوی میتوانند به کاهش التهاب و ورم کمک کنند، چون حاوی نیتراتهای خوراکیاند که رگهای خونی را باز میکنند و جریان خون را در نقاطی که افزایش میدهند مایعها باید حذف شوند، مانند شکم ورم کرده. به علاوه، سبزیهای برگدار حاوی الکترولیتهای منیزیم و پتاسیماند. اضافه کردن منیزیم و پتاسیم به برنامه غذایی میتواند به متعادل کردن مواد معدنی و جلوگیری از نگه داشتن مقدار زیادی سدیم توسط بدن کمک کند.
۷- کفیر و ماست
اگر با مصرف لبنیات مشکلی ندارید، کفیر را که یک نوع تخمیر شده از شیر و ماست است را امتحان کنید. هر دو پروبیوتیک دارند که برای شکم، بدن و نفخ مفید است. کفیر و ماست باکتریهای خوب درون روده را بهبود میدهند که باعث میشود عملکرد سیستم گوارش بهتر شود.
۸- خیار
خیار از بیرون ترد است و در داخل ۹۶ درصد از آب تشکیل شده است. این پای ثابت سالادها به خارج کردن ورم و نفخ از بدن کمک میکند. خیار همچنین حاوی فیبر است که به نرمتر کار کردن مسیر گوارش کمک میکند. خیار را فقط برای سالاد استفاده نکنید. آن را به عنوان میان وعده و در ساندویچها نیز به کار بگیرید.
۹- گوجه فرنگی
گوجه فرنگی برای از بین بردن نفخ و ورم بسیار مفید است. گوجه فرنگی سرشار از پتاسیم است که به متعادل ساختن سطح سدیم در بدن کمک میکند، در نتیجه وزن آب بدن کاهش مییابد.
۱۰- رازیانه
این سبزی مدیترانهای را به خاطر طعم شبیه به شیرین بیانش میشناسند. دفعه بعد که شکمتان دچار نفخ و ورم شد دانههایش را بخورید یا چای رازیانه بنوشید. تحقیقها نشان داده رازیانه در کنار فواید بسیارش به کاهش گاز و ورم بسیار کمک میکند.
۱۱- نعناع
وقتی دچار نفخاید، یک فنجان دمنوش نعناع در کنار شامتان بنوشید. چای نعناع گزینهای عالی برای شروع وعده است و گوارش را بهبود میدهد. نعناع یک گیاه درمانی است که برای بسیاری از مشکلهایی گوارشی به کار میرود، از جمله ورم و نفخ معده.
درمان نفخ شکم چیست؟
خوشبختانه موارد طبیعی زیادی وجود دارد که میتوانید با آنها به درمان نفخ شکم کنید.
۱- فقط غذاهای پخته میل کنید
وقتی غذا را میپزید، در واقع قبل از رسیدن غذا به دهان آن را مقداری هضم کردهاید، این یعنی سیستم گوارش بدن دیگر نیازی به تلاش جهت شکستن غذای خام ندارد. به همین دلیل دچار نفخ شکم نمیشوید.
۲- به غذای خود ادویه گوارشی اضافه کنید
ادویهها میتوانند به افزایش آتش گوارش کمک کنند. زمانی که مرتب با غذا خورده شوند، باعث کاهش نفخ و گاز معده نیز میشوند. به عنوان مثال، دانههای زیره، دانههای زنیان، زنجبیل خرد شده تازه و انقوزه ادویههای گوارشی به حساب میآیند.
اگر میخواهید با این ادویهها آشپزی کنید، مقداری روغن گرم کنید، سپس یک دوم قاشق چای خوری زیره، زنیان، دانههای رازیانه و مقدار اندکی انقوزه اضافه کنید. سپس میتوانید قطعههای زنجبیل را نیز به ماهیتابه اضافه کنید. حدود ۳۰ دقیقه سرخشان کنید و سپس این ترکیب را به سبزیها، گوشت یا لوبیا اضافه کنید.
اگر آشپزی نمیکنید، میتوانید زیره، دانه زنیان، دانه رازیانه، و مقداری انقوزه را داخل مخلوط کن بریزید، تا از ترکیب آنها ادویهای ضد نفخ همیشه دم دستتان باشد و در غذاها استفادهاش کنید. اگر به تندی حساسیت دارید، از سوزش سر دل رنج میبرید یا مشکل رفلاکس معده دارید، قبل از استفادهی زنجبیل یا انقوزه حتما با پزشک مشورت کنید. چون این دو مورد تندند.
۳- آرامتر بجوید
نحوه خوردن غذا به اندازه خود غذا مهم است. وقتی غذا را سریع میجوید، سیستم گوارشتان دچار مشکل میشود و در نتیجه دچار گاز و نفخ معده میشوید. وقتی با آرامش غذا را درست میجوید، هم بیشتر از غذا لذت خواهید برد و هم جلوی مشکلهایی دستگاه گوارش را گرفتهاید.
بسیاری از افرادی که شروع به جویدن بیشتر غذا کردهاند و آن را بیش از ۳۰ مرتبه جویدهاند، از نتیجه بدست آمده واقعا شگفت زده شدهاند. شاید رسیدن به این عدد و یا شمردن تعداد دفعات جویدن کار سادهای نباشد؛ در نظر گرفتن همین ایده باعث میشود غذا را آرامتر بجوید. معمولا وقتی گرسنهایم یا در حال غذا خوردن کار هم میکنیم، تعداد دفعههای جویدن و آرام غذا خوردن را از یاد میبریم.
بعد از غذا بلافاصله بلند نشوید و یا پشت میز کامپیوتر و در حال کار کردن غذا نخورید. در یک جای مناسب بنشینید که بتوانید تمام تمرکز را روی غذا خوردن بگذارید سپس وقتی غذا خوردنتان تمام شد ۳ تا ۴ دقیقه سر جای خود بمانید سپس حرکت کنید، همین کار ساده تاثیری فوق العاده دارد.
۴- بعد از غذا دانههای رازیانه بجوید
اگر به رستورانهای هندی رفته باشید، مطمئنا متوجه ترکیب دانههای رازیانه و نبات که نزدیک در خروجی قرار داده شده است میشوید. برخی بر این باورند که دانههای رازیانه، باعث تقویت سوخت و ساز و همچنین خنثی کردن گاز پس از غذا خوردن میشود.
وقتی بعد از غذا یک دوم قاشق چای خوری رازیانه با نبات را استفاده میکنید، در واقع منبعی کاملا طبیعی از خنثی کننده اسید را میل کردهاید. اگر با ترش کردن یا تندی مشکلی ندارید، میتوانید یک دوم قاشق چای خوری زیره به همراه زنیان برای جلوگیری از نفخ استفاده کنید.
حالا غذاهای ضد نفخ را میشناسید. از راه حلهای درمان نفخ شکم استفاده کنید تا بتوانید راحت از شر آن خلاص شوید. نفخ شکم، بیماری پر دردسری نیست. با رعایت نکتههای گفت شده در مقاله، به راحتی میتوانید از نفخ شکم دوری کنید.