راهنمای کامل برای شناخت، تشخیص و درمان میگرن

برای شناخت میگرن باید بدانید سردردی است همراه با درد ضرباندار که به شکل غیرعادی در یک طرف سر بدتر می شود. معمولا درد آنقدر شدید است که مانع انجام کارهای روزانه می شود. اگر به آن رسیدگی نشود می تواند از چهار ساعت تا سه روز ادامه پیدا کند. میگرن در خانم ها بیشتر شایع است و البته گاهی اوقات با سردرد های سینوسی و یا سردرد های تنشی اشتباه گرفته می شود. غذا، استرس و هورمون ها می توانند محرک میگرن باشند.

امروز در این مقاله از ماورای سلامت نکات خیلی مفید و عملی و کاربردی را برای شما در نظر گرفته ایم.

درد ضرباندار معمولا در یک طرف سر و نزدیک شقیقه، پیشانی و چشم ها خود را نشان می دهد. میگرن می تواند فرد را بسیار به نور، صدا یا اعمال خفیف از جمله بالا رفتن از پله حساس کند. بسیاری از افراد دچار حالت تهوع، استفراغ یا مشکلات بینایی می شوند. این درد ممکن است فرد را مجبور کند نتواند به انجام شغل و کارهای روزانه ای که دارد بپردازد.

۱- خمیازه کشیدن

یک یا دو روز قبل از شروع میگرن ممکن است متوجه شوید که بیش از حد معمول خمیازه می کشید. برای بسیاری از افراد این یک علامت آزاردهنده به شمار می رود. اما این موضوع می تواند به شما کمک کند تا برای پیشگیری از به وقوع پیوستن یک میگرن شدید دست به کار شوید. علائمی همچون خستگی، تشنگی، احساس به خوردن غذا به حجم زیاد، می تواند به همراه خمیازه، اتفاق بیفتند.

۲- هاله های نورانی

حدود ۲۰ درصد از افرادی که مشکل میگرن دارند قبل از شروع درد به مدت ۲۰ دقیقه یا یک ساعت تشعشع نورانی می بینند. ممکن است فلش های نورانی، خطوط مواج، و نقطه ببینند و یا تاری دید را تجربه کنند. به این نوع میگرن کلاسیک می گویند.

دیدن قسمت های نورانی و ستاره های منور در میدان دید، تلفیق بینایی به دید تونلی و تاری دید. ۳۰ دقیقه تا یک ساعت قبل از به وقوع پیوستن میگرن به افراد دست می دهد. درست قبل از شروع سردرد این علائم از بین می روند. همچنین بانوانی که این علامت را قبل از میگرن مشاهده می کنند بیشتر از سایر بانوان در معرض خطر سکته قلبی هستند. این دسته از بانوان باید از مصرف دخانیات و خوردن قرصهای ضد بارداری به شدت اجتناب کنند.

۳- حالت تهوع

اگر چه علائم و نشانه های بین افراد متفاوت است. حالت تهوع از علائمی است که به صورت گسترده بین افراد مبتلا به میگرن رایج است. در صورتی که سردرد دارید، ولی به همراه این درد حالت تهوعی را تجربه نکرده اید، به احتمال زیاد شما میگرن ندارید. حالت تهوع باعث می شود تا شما از خوردن اجتناب کنید. همچنین برخی از افراد در هنگام بروز میگرن دچار استفراغ و اسهال نیز می شوند.

۴- درد در یک سمت سر

سردردهای عصبی و دیگر نوع سردرد های سبب می شود تا درد در تمامی سر پخش شود و یا در ۲ طرف سر درد داشته باشید. اما افراد مبتلا به میگرن علاوه بر حالت تهوع، درد بیشتری را در یک طرف سرشان احساس کنند. عدم توازن در دردهای ناحیه‌ی سر یکی از نشانه های میگرن است. به خاطر داشته باشید که انجام فعالیت های روزانه میگرن را تشدید می کند. افراد مبتلا به میگرن بر این باورند که در حین بروز میگرن، کارهای روزانه دشوار می شوند.

۵- حساسیت به نور و صدا

افرادی که مبتلا به میگرن هستند، اغلب از این موضوع شکایت دارند که به هنگام بروز درد، آنها به نور و صدا حساس می شوند. عده کمی هم از حساس شدن پوست بدنشان ناراحتند. نور، صدا و برخی از رایحه ها، در بسیاری از افراد به بروز میگرن و تشدید درد منتج می شود.

۶- سوزن‌سوزن شدن

تغییر در حواس می تواند از نشانه های میگرن باشد. احساس سوزن زدن سر انگشتان، بی حسی در صورت، بازو و یا پا، از این نشانه ها هستند. این اتفاقات می توانند همزمان با دیدن هاله های نورانی و یا در هنگام بروز درد رخ دهند. این دست از تغییرات در حواس می تواند منجر به افزایش اثر اضطراب و استرس میگرن شوند.

۷- تار بینی

تار شدن و یا کم نور شدن دید می تواند در زمان دیدن هاله های نورانی و یا در هنگام بروز درد رخ دهد. عده کمی از مبتلایان به میگرن این علامت را قبل از به وقوع پیوستن درد مشاهده می کنند. این تغییرات عموما به دلیل تغییر جریان خون در مغز به وقوع می پیوندند. چنانچه از سردردهای مکرر رنج می برید و از میان علائم فوق، یک یا چند مورد را در خود مشاهده کرده اید، با مراجعه به پزشک متخصص، برای کاهش درد و درمان های پیشگیرانه اقدام کنید.

چه چیزی باعث میگرن می شود؟

دلیل اصلی میگرن هنوز درست درک نشده است، اما این مشکل، عصبی در نظر گرفته می شود ( مربوط به سیستم عصبی ). عقیده بر این است که مواد شیمیایی مغز، رگ های خونی و سیستم عصبی مغز دچار تداخل شده اند. برخی از دلایل میگرن عبارتند از:

۱- چراغ چشمک زن

میگرن ممکن است بر اساس دلایل خاصی شروع شود، از جمله چراغ های چشمک زن. این عامل می تواند از بازتاب نور روی برف و باران، لامپ های چشمک زن، و یا نور تلوزیون یا نور سینما باشد. استفاده از عینک آفتابی پلاریزه خارج از خانه و استفاده از لامپ های فلورسنت با طیف نور روز داخل خانه می تواند به فرد کمک کند.

۲- اضطراب و استرس

استرس عاطفی یکی از عوامل شایع شروع میگرن است. با اینکه نمی توان به صورت کامل از استرس پرهیز کرد، ورزش آرامش بخش می تواند کارتان را ساده کند. نفس را آرام داخل و بیرون دهید، اجازه دهید هوا ریه ها را پر کند و سپس همه ی آن را خالی کنید. برخی افراد عقیده دارند فکر کردن به یک صحنه ی آرامش بخش یا گوش دادن به آهنگ مورد علاقه می تواند کمک کند.

۳- کمبود غذا و خواب

برای افرادی که میگرن دارند داشتن یک الگوی مرتب برای غذا خوردن و خواب بسیار مهم است. کاهش قند خون حاصل از جا انداختن وعده ها می تواند میگرن را تحریک کند. خوردن بیش از حد مواد قندی نیز باعث بالا رفتن قند خون و سپس افت ناگهانی آن می شود. در طول روز مرتب آب بنوشید تا بدن کم آب نشود و هر شب شش تا هشت ساعت بخوابید.

۴- تغییرات هورمونی

برای بسیاری از خانم ها، میگرن به چرخه قاعدگی شان گره خورده است. وقتی سطح استروژن افت می کند چند روز قبل یا در طول قاعدگی دچار میگرن می شوند. برخی خانم ها می توانند قبل از شروع میگرن از قرص های ضد التهابی کمک بگیرند. می توانند از قرص های هورمونی ضد بارداری کمک بگیرند. دیگر افراد از این روش ها هیچ تاثیری نمی بینند و یا قرص های ضد بارداری میگرن شان را بدتر می کند.

۵- غذاهای حساسیت زا

افرادی که میگرن دارند معمولا می گویند غذاهای خاصی باعث تحریک سردردشان می شود. مجرمان معمول شامل شراب قرمز، پنیر، شکلات، سس سویا، و گوشت های فرآوری شده می شوند. با این حال ،تحقیقات علمی تا به حال غذای خاصی را به عنوان تحریک کننده اصلی نشناخته است.

۷- برنامه غذایی

غذاهای تخمیر شده، ذخیره شده و آنهایی که سن بالایی دارند معمولا بالاترین سطح تیرامین را دارند. یک ماده ایجاد شده از تجزیه اسید آمینه تیروزین. تیرامین ممکن است باعث تنگ و گشاد شدن رگ های خونی بشود. همین ممکن است برای برخی مبتلایان به میگرن تحریک به حساب بیاید. برخی متخصصان توصیه می کنند بیماران میگرنی غذاهای سن بالا و تخمیر شده از جمله پنیر، سس سویا، خیار شور و پپرونی را استفاده نکنند.

کافئین: کمک یا مانع؟

کافئین زمانی که با برخی داروهای ضد درد ترکیب می شود می تواند باعث ایجاد التیام شود. بیشتر بیماران میگرنی می توانند بدون مشکل روزانه یک یا دو فنجان قهوه بنوشند. با این حال استفاده بیش از اندازه کافئین می تواند باعث ایجاد سردرد شود.

ردیابی محرک های شخصی

یک دفترچه روزانه برای خود درست کنید و آنچه باعث تحریک میگرن و سردردتان می شود را یادداشت کنید. هر بار دچار سردرد میگرنی می شوید علائم خطر ( علائم اولیه ) و شدت را یادداشت کنید. اگر بتوانید محرک های شخصی خود را پیدا کنید می توانید از سردرد های آینده جلوگیری کنید.

چه کسانی دچار میگرن می شوند؟

زنان سه برابر بیشتر از مردان در خطر میگرن هستند. اگر با شخصی که دچار میگرن است نسبت نزدیک داشته باشید بیشتر در خطر میگرن هستید. متخصصان بر این باورند که میگرن ممکن است به جهش در ژن مربوط باشد که مناطق خاصی از مغز را تحت تاثیر قرار می دهد. همچنین میگرن در میان کسانی که مبتلا به صرع، افسردگی، آسم، اضطراب، سکته مغزی، و دیگر اختلالات عصبی و ارثی هستند بیشتر رایج است.

میگرن در کودکان

حدود ۵ درصد از کودکانی که مشکل سردرد دارند از میگرن رنج می برند. هر دو گروه دختران و پسران ممکن است دچار میگرن شوند، اما بعد از بلوغ امکان ابتلا میان دختران بیشتر می شود. کودکان ممکن است نشانه هایی غیر از سردرد داشته باشند، مانند درد معده ( میگرن شکمی ) یا استفراغ شدید و مکرر ( استفراغ چرخشی ). اگر کودکان کم سن و سال گام هایشان بسیار لرزان، رنگشان پریده، و عصبی باشند. یا حرکات غیر ارادی چشم و استفراغ داشته باشند ممکن است دچار نوعی از میگرن به نام سرگیجه خوش خیم شده باشند.

تشخیص میگرن

میگرن در درجه اول از روی نشانه ها تشخیص داده می شود، اما ممکن است پزشکتان بخواهد اسکن مغز بگیرد تا دیگر عوامل سردرد از جمله تومور مغزی یا خونریزی مغزی را بررسی کند. سی تی اسکن از اشعه X استفاده می کند تا تصویری از مغز ارائه دهد. MRI از پالس فرکانس های رادیویی و یک میدان مغناطیسی استفاده می کند تا تصویری از مغز ایجاد کند.

محاسبه بار سردرد

قبل از شروع درمان ممکن است پزشکتان بخواهد بار سردردتان را ارزیابی کند. زندگی تان تا چه حد تحت تاثیر میگرن قرار گرفته است. چند سوال ساده در مورد اینکه چند روز به خاطر میگرن کار، مدرسه، خانواده، یا فعالیت های اوقات فراغت را از دست داده اید پرسیده می شود.

۱- درمان میگرن ؛ داروهای بدون نیاز به نسخه

ترکیبی از مسکن ها و ضد التهاب ها می تواند کمک کند: آسپرین، ناپروکسن سدیم، ایبوپروفن، استامینوفن. برخی از این داروها به صورت ویژه برای التیام میگرن فرموله شده اند. با این حال استفاده بیش از حد ممکن است سردرد را بدتر کند و یا منجر به زخم و دیگر مشکلات دستگاه گوارشی شود.

۲- درمان میگرن ؛تریپتان

تریپتان، شایع ترین دارویی که برای میگرن تجویز می شود، و اگر همان ابتدای حمله میگرنی استفاده شود بیشترین تاثیر را می گذارد. تریپتان های شایع شامل Amerge, Axert, Frova, Imitrex, Maxalt, Relpax, Treximet و Zomig هستند. افرادی که فشار خون بالا، ناراحتی قلبی، سکته مغزی را تجربه کرده اند نمی توانند تریپتان استفاده کنند. به دلیل فعل و انفعالات جدی مواد با یکدیگر، حتما با پزشک خود درباره دیگر داروهایی که استفاده می کنید صحبت کنید. از جمله داروهای ضد افسردگی و ضد تشنج. عوارض جانبی تریپتان ها شامل حالت تهوع، سرگیجه، بی حسی، و درد قفسه سینه می شود.

۳- درمان میگرن ؛ ارگوتامین

اگر تریپتان ها باعث التیامتان نشدند، ممکن است پزشکتان دی هیدرو گوتامین یا ارگوتامین را به شکل قرص، اسپری بینی یا تزریق تجویز کند. این داروها رگ های خونی را تنگ می کند و می تواند باعث تهوع، سرگیجه، درد عضلانی، و یا مزه ی بد در دهان شود. معمولا آنها به اندازه تریپتان تاثیر گذار نیستند و همچنین ممکن است با برخی داروها فعل و انفعالات ایجاد کنند.

بعد از درمان دو یا سه سردرد، از خود چند سوال ساده بپرسید. آیا التیامی که به دنبالش بودید دریافت کردید؟ اگر نه، باید از پزشک خود بخواهید داروهای جایگزین تجویز کند. مطمئن شوید که داروها را در همان ابتدای حمله میگرنی استفاده می کنید – حداقل در دو ساعت اولیه احساس درد.

محدودیت های استفاده از دارو

استفاده بیش از حد داروها گاهی باعث سردرد های مزمن می شود. هر هفته نباید بیش از دو مرتبه داروهای تجویز شده را استفاده کنید. می توانید با کاهش تدریجی و قطع دارو از سردرد های مزمن خلاص شوید – زیر نظر دکتر. داروهای مسکن تنها باید زمانی مورد استفاده قرار بگیرند که دیگر داروها در التیام درد شکست خورده باشند. چون استفاده از این داروها نوعی عادت در ادامه ی مصرف توسط بیمار بوجود می آورد.

۴- درمان میگرن ؛ داروهای پیشگیری

اگر میگرن مرتب اتفاق بیوفتد یا خیلی شدید باشد، ممکن است برای پیشگیری از آن نیاز پیدا کنید هر روز دارو مصرف کنید. گاهی داروهای ضد فشار خون به این منظور تجویز می شوند. آنها عبارتند از مسدود کننده های بتا و مسدود کننده های کانال کلسیم. چندین نوع از داروهای ضد افسردگی و ضد تشنج هم می توانند به عنوان پیشگیری کننده از میگرن استفاده شوند. حتی بوتاکس را که معمولا برای از بین بردن چین و چروک استفاده می شود می تواند در بعضی افراد مانع حملات میگرنی شود.

۵- درمان میگرن ؛ بیوفیدبک

بیوفیدبک و تمرین آرامش بخش نیز می توانند التیامی که داروها دارند را به فرد میگرنی بدهند. بیوفیدبک با استفاده از یک مانیتور به شما آموزش می دهد شروع تنش عضلانی و تغییر دمای بدن که نشانه های استرس هستند را تشخیص دهید.

۶- درمان میگرن ؛ طب سوزنی

طب سوزنی یک روش قدیمی چینی است که با فرو کردن سوزن های بسیار باریک به نقاط مشخصی از بدن باعث ایجاد تعادل انرژی در بدن می شود. بعضی تحقیقات نشان داده طب سوزنی باعث می شود مغز مواد شیمیایی آزاد کند که روی درد تاثیر می گذارند. با این حال، مطالعات در مورد اثر طب سوزنی برای علائم میگرن پیچیده شده است.

مزیت بالا رفتن سن

میگرن بیشتر اوقات در میانه زندگی خود را نشان می دهد – بین سنین ۲۰ تا ۶۰ سالگی. با اینکه افراد مسن نیز همچنان دچار میگرن می شوند، اما شدت و تعداد دفعات حملات میگرنی با بالا رفتن سن کمتر و کمتر می شود، و حتی کاملا ناپدید می شود. کنترل مناسب میگرن باعث می شود بتوانید به خوبی آن را پشت سر بگذارید.

چه زمانی به مراقبت فوری نیاز دارید؟

هر سردرد جدیدی که به شکل غیر عادی شدید باشد یا بیشتر از چند روز طول بکشد باید توسط دکتر چک شود. اگر الگوی سردرد ها تغییر کرد باید به پزشک خود اطلاع دهید – برای مثال اگر تحریک کننده های جدیدی مشاهده کردید. اگر سردردی همراه با فلج، گیجی، تب، و یا سفتی گردن داشتید باید فوری به دنبال مراقبت های ویژه اورژانس باشید.