در طول بارداری، بدن شما تغییرهای فیزیکی زیادی، برای رشد و نمو جنین، تجربه می‌کند. در طول این نه ماه، باید فشار خونتان طبیعی باشد. فشار خون بالا و پایین در بارداری نباید اتفاق بیفتد. پس اگر در طول بارداری فشار خونتان از حالت عادی خارج شد، بهتر است جهت اطمینان، به درمانگاه مراجعه کنید. بررسی علائم فشار خون بارداری نیز کمکتان می‌کند تا زودتر از تغییرهای بدن با خبر شوید. در ادامه، درباره این فشار خون در بارداری صحبت خواهیم کرد.
امروز در این مقاله از ماورای سلامت نکات خیلی مفید و عملی و کاربردی را برای شما در نظر گرفته ایم.
فشار خون چیست؟
فشار خون، نیرویی است که خون را به دیواره رگ‌های وارد می‌کند. هر بار که قلب می‌تپد، خون را داخل رگ‌ها پمپاژ می‌کند. با این روش خون را به بقیه بدن می‌رساند. خون معمولاً ،از طریق شریان‌ها، با سرعت معینی حرکت می‌کند. با این حال، عوامل مختلفی می‌توانند سرعت طبیعی جریان خون در عروق را مختل کنند و باعث افزایش یا کاهش فشار شوند. افزایش فشار در شریان‌ها می‌تواند منجر به پرشدت شدن فشار خون شود. کاهش فشار در شریان‌ها می‌تواند منجر به کم‌شدت شدن فشار خون شود.
عدد فشار خون چه چیزی را به ما می‌گوید؟
فشار خون به دو عدد ثبت می‌شود. عدد سیستولیک عدد بالایی است که میزان فشار در شریان‌ها هنگام تپش قلب را نشان می‌دهد. عدد دیاستولیک عدد پایینی است که میزان فشار در شریان‌ها، بین هر ضربان قلب را نشان می‌دهد. فشار خون شما به طور طبیعی با هرضربان قلب افزایش می‌یابد. هنگامی کم می‌شود که قلب در بین ضربان‌ها استراحت می‌کند. با این حال، تغییرهای سریعی که بدن شما در طول بارداری متحمل می‌شود، بر این اعداد تاثیر گذار است و باعث تغییر شدید فشار خون شود.
فشار خون غیرطبیعی، در دوران بارداری، باعث نگرانی است. هم شما و هم کودکتان ممکن است در خطر افزایش عوارض سلامتی باشید. با این حال، ممکن است بتوانید با معاینه‌های منظم قبل زایمان، از مشکل‌ها جلوگیری کنید تا پزشک بتواند فشار خون شما را از نزدیک کنترل کند.
انواع فشار خون در بارداری چیست؟
۱- فشار خون بارداری
زنان مبتلا به فشار خون حاملگی، فشار خون بالایی دارند که بعد از هفته ۲۰ بارداری ایجاد می‌شود. پروتئین اضافی در ادرار یا سایر علائم فشارخون بالا وجود ندارد. برخی از زنان مبتلا به فشار خون بارداری در نهایت دچار پره اکلامپسی می‌شوند.
۲- فشار خون مزمن
فشار خون مزمن، فشار خون بالایی است که قبل از بارداری وجود داشته یا قبل از هفته ۲۰ بارداری رخ می‌دهد. اما از آنجایی که فشار خون بالا معمولاً علائمی ندارد، ممکن است تعیین زمان شروع آن دشوار باشد.
فشار خون مزمن با پره اکلامپسی همراه است. این وضعیت، در زنان مبتلا به فشار خون مزمنِ قبل از بارداری رخ می‌دهد که در دوران بارداری، دچار تشدید فشار خون بالا، پروتئین در ادرار یا سایر عوارض مربوط به فشار خون می‌شوند.
۳- پره اکلامپسی
پره اکلامپسی زمانی رخ می‌دهد که فشار خون بالا، بعد از هفته ۲۰ بارداری، ایجاد شده است. خانم باردار علائم آسیب به سایر اندام‌ها، از جمله کلیه‌ها، کبد، خون یا مغز را نشان می‌دهد. پره اکلامپسی درمان نشده می‌تواند منجر به عوارض جدی، حتی کشنده، برای مادر و نوزاد شود. از جمله ایجاد تشنج (اکلامپسی).
پره اکلامپسی تنها در صورتی تشخیص داده می‌شود که خانم باردار فشار خون بالا و پروتئین در ادرار داشته باشد. متخصصان می‌گویند ممکن است بدون داشتن پروتئین در ادرار، پره اکلامپسی داشته باشید.
نحوه تشخیص فشار خون بارداری
با دستگاه فشار خون را اندازه بگیرید. از راهنمای زیر استفاده کنید تا بدانید در چه مرحله‌ای از این بیماری‌اید.
-
- فشار خون بالا یک عدد سیستولیک بین ۱۲۰ تا ۱۲۹ و عدد دیاستولیک کمتر از ۸۰ است (پیش فشار خون)؛
- در مرحله ۱ فشار خون بالا، عدد سیستولیک بین ۱۳۰ تا ۱۳۹ یا عدد دیاستولیک بین ۸۰ تا ۸۹ است؛
- در مرحله ۲ فشار خون بالا، عدد سیستولیک ۱۴۰ یا بیشتر یا عدد دیاستولیک ۹۰ یا بیشتر است؛
- در بحران فشار خون، عدد سیستولیک بالاتر از ۱۸۰ یا عدد دیاستولیک بالاتر از ۱۲۰ است.
علائم فشار خون بارداری کدام‌اند؟
میزان فشار خون بالا یا فشار خون بالا در بارداری معمولاً ۹۰/۱۴۰ میلی‌متر جیوه یا بالاتر تعریف می‌شود. نمونه‌های زیر از علائم فشار خون‌اند:
-
- پوست برافروخته؛
- تورم دست‌ها یا پاها؛
- سردرد؛
- تنگی نفس؛
- درد شکم؛
- حالت تهوع؛
- استفراغ؛
- تغییرات در بینایی.
علائم فشار خون پایین در بارداری کدام‌اند؟
فشار خون پایین یا افت فشار خون معمولاً ۶۰/۹۰ میلی متر جیوه یا کمتر تعریف می‌شود. علائم فشار خون پایین در بارداری شامل گزینه‌های زیر است:
- سرگیجه؛
- مشکل در تمرکز؛
- پوست سرد و بی‌حرارت؛
- تاری دید؛
- تنفس سریع و پی در پی؛
- افسردگی؛
- خستگی ناگهانی؛
- خستگی مفرط.
اگر مشکوکید به اینکه علائم فشار خون بالا یا افت فشار خون دارید، باید فوراً به پزشک مراجعه کنید تا از عوارض احتمالی جلوگیری کنید.
بهترین راه برای تشخیص فشار خون بارداری چیست؟
علائم فشار خون و افت فشار خون همیشه وجود ندارد. بهترین راه برای فهمیدن اینکه آیا فشار خون غیرطبیعی دارید، باید فشارتان را اندازه بگیرید. آزمایش‌های فشار خون، اغلب در جلسه‌های معاینه منظم انجام می‌شود و پزشک باید آن‌ها را در طول بارداری انجام دهد.
بسیاری از داروخانه‌های محلی، دستگاه‌های فشار خون خانگی دارند. می‌توانید از آن‌ها برای بررسی فشار خون خود استفاده کنید. با این حال، قبل از اینکه فشار خون خود را در خانه کنترل کنید، حتما با پزشک خود مشورت کنید. پزشک دستورالعمل‌های خاصی می‌دهد تا بدانید با فشار خون بالا چکار کنید و چه زمانی آن را بررسی کنید.
علل فشار خون دوران بارداری
انجمن قلب آمریکا (AHA) تخمین می‌زند که از هر ۳ بزرگسال آمریکایی، ۱ نفر به فشار خون بالا مبتلا است. در بارداری، فشار خون را می‌توان به دو دسته اصلی فشار خون مزمن و فشار خون بالا مربوط به بارداری طبقه بندی کرد. فشار خون مزمن، به فشار خون بالا گفته می‌شود که قبل از بارداری وجود داشته است. همچنین اگر در ۲۰ هفته اول بارداری دچار پرفشاری خون شوید ممکن است به این بیماری مبتلا شوید. ممکن است پس از زایمان همچنان این بیماری را داشته باشید.
اختلال‌های فشار خون بالا بارداری، معمولاً پس از ۲۰ هفته اول بارداری ایجاد می‌شود. انواع مختلفی از اختلال‌ها وجود دارد که شدت آن‌ها متفاوت است. سن، چاقی و مشکل‌هایی سلامت زمینه‌ای در ایجاد این شرایط نقش دارند. اگرچه این بیماری‌ها معمولاً پس از زایمان از بین می‌روند، اما در صورت ابتلا به هر یک از آن‌ها، خطر ابتلا به فشار خون در آینده بسیار بیشتر است.
افت فشار خون، اگرچه آنچنان شایع نیست، می‌تواند به طور مستقیم با بارداری مرتبط باشد. سیستم گردش خون شما در طول بارداری گسترش می‌یابد تا جنین شما را در خود جای دهد. با گسترش گردش خون، ممکن است افت کمی در فشار خون را تجربه کنید. بر اساس AHA، این بیشتر در طول ۲۴ هفته اول بارداری رخ می‌دهد. با این حال، این مقدار معمولاً، آنقدر توجه کردنی نیست که باعث نگرانی شود. افت فشار خون نیز ممکن است ناشی از گزینه‌های زیر است:
-
- کم‌آبی بدن؛
- دیابت؛
- قند خون پایین؛
- مشکل‌هایی قلبی؛
- مشکل‌هایی تیروئید؛
- واکنش‌های آلرژیک شدید؛
- از دست دادن خون؛
- عفونت؛
- سوء تغذیه، به ویژه کمبود اسید فولیک، ویتامین B و ویتامین D.
آیا مصرف داروهای فشار خون در دوران بارداری بی‌خطر است؟
برخی از داروهای فشار خون برای استفاده در دوران بارداری بی‌خطر تلقی می‌شوند؛ اما از مهارکننده‌های آنزیم مبدل آنژیوتانسین (ACEIs)، مسدودکننده‌های گیرنده آنژیوتانسین II (ARBs) و مهارکننده‌های رنین معمولاً در دوران بارداری، باید اجتناب شود.
با این حال، درمان مهم است. فشار خون بالا، خانم باردار را در معرض خطر حمله قلبی، سکته مغزی و سایر عوارض عمده قرار می‌دهد. این امر برای کودک خطرساز است.
اگر در دوران بارداری برای کنترل فشار خون خود به دارو نیاز دارید، ارائه دهنده مراقبت‌های بهداشتی ایمن ترین دارو را با مناسب‌ترین دوز تجویز می‌کند. دارو را دقیقاً طبق دستور مصرف کنید. مصرف دارو را قطع و دوز آن را سرخود تنظیم نکنید.
درمان فشار خون غیر طبیعی در دوران بارداری
فشار خون بالا در بارداری باید به دقت کنترل شود تا از عوارض بالقوه تهدید کننده زندگی جلوگیری شود. پزشک مراجعه مکرر را برای نظارت بر جنین و همچنین آزمایش ادرار و خون توصیه می‌کند. پزشک می‌خواهد که تعداد دفعه‌های لگد زدن کودکتان در روز را پیگیری کنید. کاهش حرکت کودک خطرناک است و احتمالا نشان دهنده نیاز به زایمان زودرس.
پزشک همچنین در طول بارداری سونوگرافی انجام می‌دهد تا اطمینان حاصل شود که کودک شما به درستی رشد می‌کند. بسته به نوع و شدت مشکل‌هایی فشار خون بالا ممکن است داروهای مختلفی نیز توصیه شوند. موارد خفیف افت فشار خون، معمولاً نیازی به درمان ندارند. در عوض، ممکن است پزشک توصیه کند که هنگام ایستادن احتیاط کنید تا زمین نخورید. برای درمان فشار خون نکته‌های زیر را رعایت کنید:
-
- مایعات بیشتری بنوشید، به خصوص آب؛
- جوراب فشاری بپوشید؛
- نمک بیشتری مصرف کنید؛
- کمتر روی پاهای خود بایستید؛
- هنگام ایستادن استراحت‌های مکرر داشته باشید؛
- عوارض فشار خون غیر طبیعی در دوران بارداری.
عوارض فشار خون بالا در بارداری
فشار خون بالا، شما و نوزادتان را در معرض خطر افزایش عوارض قرار می‌دهد. این عوارض شامل گزینه‌های زیر است:
-
- زایمان زودرس؛ زایمانی است که قبل از هفته ۳۷ اتفاق می‌افتد؛
- نیاز به زایمان سزارین؛
- مشکل‌هایی رشد جنین؛
- جداشدگی جفت.
برای جلوگیری از فشار خون غیر طبیعی در دوران بارداری چه اقداماتی را انجام دهیم؟
بهترین راه برای کاهش خطر عوارض این است که در وهله اول، از فشار خون غیرطبیعی جلوگیری کنید. مراجعه به پزشک برای معاینه فیزیکی قبل از بارداری مفید است. با این کار هر گونه ناهنجاری فشار خون، زود تشخیص داده می‌شود. همچنین بهتر است قبل از بارداری وزن مناسبی داشته باشید. به گفته کالج آمریکاییِ متخصصان زنان و زایمان، هیچ روش اثبات شده‌ای، برای جلوگیری از فشار خون بالا در دوران بارداری، وجود ندارد. با این حال، باید تلاش کنید تا قبل از باردار شدن در سالم‌ترین حالت ممکن باشید:
- پیروی از رژیم غذایی سالم؛
- مدیریت هر گونه شرایط از قبل موجود، مانند دیابت؛
- محدود کردن الکل؛
- ترک سیگار؛
- حداقل سه بار در هفته ورزش کنید.
برای پیشگیری از ابتلا به فشار خون بارداری باید قبل از باردار شدن به فکر بیفتید. اگر در وزن سالمی باشید و مرتب ورزش کنید، دچار فشار خون بالا در بارداری نخواهید شد. همچنین، فشار خون پایین در بارداری را نیز می‌توان با پیشگیری‌های قبل از باردار شدن، از خود و فرزندتان دور کنید.
